Microsoft Word Маруза матн Тупрок-усимлик Zionet22

S - bo‘lsa tuz qatqalog‘i belgilanadi. Asosan sahro zonasi tuproqlarida uchraydi. Ona jins 
S –tuproq paydo bo‘lish jarayonida sezilarli o‘zgarmaydi. o‘zgarishga uchramaydi. Xar bir 
gorizont bir-biriga o‘tganda aniq bir morfologik belgisiga qarab ajraladi.
Ba’zi tuproqlarda T ham bo‘ladi bu torfli gorizont u o‘zining kelib chiqishiga qarab: 
T
1
- chirimagan torfli qatlam; 
T
2
- chala chirigan torfli qatlam; 
T
3
- to‘liq chirigan torfli qatlam; 
G -gleyli gorizon. Bu hamma qatlamda uchrashi mumkin. Ag:Bg,Cg deb belgilanadi. 
Gleyli qatlamlar asosan gidromorf sharoitda hosil bo‘lgan tuproqlarda hosil bo‘ladi. YUqori
namlikda och havo rang bo‘lib, Fe ta’sirida va kislorodsiz sharoitda hosil bo‘ladi. Hozirgi 
kunda nomlash va tuproq qatlamlarini belgilarini dunyo tuproqshunosligida umumiy qabul 
qilingan tizim mavjud emas desak ham bo‘ladi. Tuproq paydo bo‘lishida yuzaga keladigan 
jarayonlar tuproq nomlanishida aks etsagina maqsadga muvofiq bo‘ladi. Masalan, qora 
tuproqlar unda chirindi miqdorini ko‘pligi sababli rangi qoraligi uchun kechadigan jarayonlarga 
bog‘liq holda nomlangan. 
Tuproqning asosiy morfologik belgilariga: tuproq profilining tuzilishi, tuproq va uning 
alohida gorizontlarining qalinligi, rangi (tusi); mexanik tarkibi; strukturasi; qovushmasi; yangi 
yaralmasi va qo‘shilmasi singarilar kiradi. Bularni o‘rganish maqsadida tuproq chuqur (razrez) 
lari kovlanadi. 
Primitiv profil (ibtidoiy) AS bo‘lganda kam rivojlanagan; 

---

19
 To‘liq rivojlanmagan profil qisqa hamma gorizontlari; 
 Normal profil; 
 Kuchsiz rivojlangan profil (kuchsiz diffyerensiyalangan profil) bunda gorizontlarni 
ajratish juda qiyin bo‘ladi.
 Buzilgan (yeroziyaga uchragan) profil. 
Ao - o‘simliklarning organik qoldiqlaridan iborat organogen gorizont (o‘rmon to‘shamasi, 
dasht o‘simliklari namati);