Microsoft Word mumtoz faylasuflar hikmati ziyouz com doc


Download 0.67 Mb.
Pdf ko'rish
bet155/184
Sana08.07.2023
Hajmi0.67 Mb.
#1659214
1   ...   151   152   153   154   155   156   157   158   ...   184
Bog'liq
96 faylasuf

www.ziyouz.com кутубхонаси 
191
LEJE-MARI DESHAN 
(1716-1774) 
 
Farang faylasufi Deshan Frantsiyaning Renn (Bretan) shahrida kichik amaldor oilasida 
dunyoga keldi. U 17 yoshidan boshlab hayotini Montray-Belle ibodatxonasida o‘tkazgan. 
Deshan o‘ta kuzatuvchanligi, o‘tkir aqli va benihoya hurfikrligi bilan boshqalardan 
ajralib turgan. U «Hamma narsa», «Bir butun», «Hech narsa» degan tushunchalar ustida 
bosh qotirgan birinchi faylasuf edi. 
Deshanning ayniqsa, «Hech narsa» haqidagi qarashlari ko‘p bahslarga sabab bo‘lgan. 
«Hech narsa» nima ekanligi haqida hatto oddiy tushunchaning o‘zi yo‘q», — degan 
e’tirozga javoban Deshan komil ishonch bilan shunday deydi: «Agar biz bu so‘z haqida 
tushunchaga ega bo‘lmaganimizda undan foydalanmas edik. «Hech narsa» doimo u yoki 
bu buyum, idishda suyuqlik, hamyonda pul, xonada jihozlarning yo‘qligini bildiradi». 
Deshan o‘zining tarixiy vazifasini yaxshi anglar va buni yashirmasdi. «Xulosalarimning 
ayrim qismini, — deb yozgandi u, — hamma yerdan, boshqa qismini faqat ba’zi 
faylasuflardan topish mumkin. Uchinchi qismini esa hech qaerdan topib bo‘lmaydi». 
Montrey-Belle ibodatxonasidan uzoq bo‘lmagan joyda e’tiborli aslzodalardan markiz 
Mark-Rene de Vuaye d’ Arjensonning yer-mulki joylashgan bo‘lib, uning saroyda katta 
nufuzga ega otasi qomusiy olimlarga homiylik qilardi. 
Falsafaga mehr qo‘ygan markiz de Vuaye ko‘pchilik telba deb hisoblaydigan rohib 
Deshanning fikrlari bilan qiziqib qoladi va uni o‘z homiyligiga oladi. De Vuaye o‘z 
qo‘rg‘onida Deshan ta’limoti bilan tanishtiruvchi to‘garak tashkil etadi. Deshanning 
quyidagi asarlari ma’lum: 
«Asr ruhi haqida maktub» (1769 yil), «Tafakkur ovozi: savollar 
va javoblar» (1770 yil), «Haqiqat yoki haqiqiy tizim». 
* * * 
Shunisi aniqki, Hamma narsa va Hech narsaning mohiyati aslida bir ekanligi haqida mengacha 
hech kim o‘ylab ko‘rmagan, yozmagan, gapirmagan. 
* * * 
Haqiqat – aslida dunyodagi eng oddiy narsa. Ammo jamiyatdagi tartib-qoidalar nojo‘ya yo‘nalishda 
rivojlanayotgani sababli haqiqatdan juda uzoq bo‘lgan haqiqatni ochish uchun ko‘p yillar davomida 
fikrlash, bosh qotirishga to‘g‘ri keldi… 
* * * 
Uzoq vaqt davomida men mavjud ButunlikniIntihoni o‘rganibman-u, ammo Hamma narsa va 

Download 0.67 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   151   152   153   154   155   156   157   158   ...   184




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling