Microsoft Word mvmao uzk doc

Асосий ҳал қилувчи омиллар. Бозор, рақиблар ва фирманинг ўз 
тавсифларини маркетинг тадқиқотлари якунлари бўйича баҳолаш ютуқнинг 
асосий омилларини аниқлашга хизмат қилади, яъни товар ишлаб чиқариш ва 
маҳсулотни сотишда рақиб афзалликлари мажмуи аниқланади. Бундай ютуқ 
омиллари хом ашё ва материалларга очиқ йўл, энг янги технология, янги 
маҳсулотлар ишлаб чиқариш имконияти, бошқаришдаги эпчиллик ва бошқалар 
бўлиши мумкин. Масалан, фирма ҳамда рақибларининг ҳолати омилларнинг 
ҳар бири бўйича ўрганиб чиқилади ва қуйидаги жадвалда жойлаштирилади. 
3.2-жадвал 
Рақобатдош фирмаларни ютуқ омили бўйича қиёслаш 
Ҳал қилувчи омиллар 
Фирманинг ва рақибларнинг кучли (заиф) 
томонлари 
Маҳсулот сотиш 
тармоқлари 
XI 
Х2 
Х3* 0** 
Бошқариш тармоқлари XI 
Х2О 
Х3 
Технология XI
Х3О 
Х2 
Молиявий қувват
XI 
Х2Х3 0 
Имиж (овоза)
Х2 XI 
ОХ3 
Маҳсулот моделлари: а 
тури 
Х3 0 
Х2 XI 
Б тури 0 
Х3 
Х2 XI 
*Х1; Х2; Х3 - рақиблар заифлик; 
**0 - тадқиқот ўтказадиган фирма; 
Ушбу жадвал асосида шу фирманинг «кучи» билан унинг асосий рақиблари 
«кучи» ҳар бир ютуқ омили бўйича қиёсланади. Бундан қуйидаги хулосаларга 
келиш мумкин. Маҳсулот сотиш тармоқларини ташкил этишда фирмага тенг 
келадигани йўқ, катта молиявий қувватга эга, харидорлар ўртасида Х3 
рақобатчи фирма билан баб-баравар обрўига эга, аммо маҳсулот моделларини 
такомиллаштириш соҳасида жиддий орқада туради. Келажакда фирма асосий, 
ҳал қилувчи ютуқ омиллари ёрдамида маркетинг фаолиятининг стратегия ва 
тактикасини ишлаб чиқади. 

---

260
Таянч иборалар 
• Маркетинг хизмати 
• Истеъмол бозори 
• Ишлаб чиқарувчи бозори 
• Ишонтирмоқ 
• Табақаланиш синфлари 
• Таваккалчилик 
• Товарнинг ҳаёт босқич жараёни 
• Ўсиш 
• Тўйиниш 
• Инқироз 
• Кириб келиш 
• Мода эгри чизиғи 
• Тикланиш эгри чизиғи 
• Маркетолог