Microsoft Word mvmao uzk doc

*Номинал белги - бунда ҳужжатлар вазифасига ёки номига кўра (ҳисоботлар, 
актлар, қарорлар, буйруқлар ва ҳ.к.) бирлаштирилади. 
*Хронологик белги - бунда ҳужжатлар календар даврлари бўйича гуруҳланади 
(ойлар, йиллар бўйича ҳисобо?лар)
*Корреспонденциялар белгиси - бунда ҳужжатлар келиш манбаалари 
(вазирликлар, қўмиталар, бирлашмалар, концернлар ва ҳ.к.)га 
кўра бирлаштирилади.
*Йўналишлар бўйича  - бунда ҳужжатлар йўналишлар (фан-техника 
кенгашининг махсус илмий кенгаш қарори ва ҳ.к.) бўйича 
бирлаштирилади. 
*Географик белги - бунда ҳужжатлар бир шаҳар ёки туманда бўлган корхона, 
ташкилотлар бўйича гуруҳланади. 
Ҳужжат оборотини тартибга солиш учун ахборат оқимини, унинг 
барқарорлигини, пайдо бўлиши ва вазифасини ўрганиш лозим. Бу ҳол турли 

---

118
усуллар (оғзаки сўраш, анкеталаш, тадқиқ қилишнинг махсус карталари) 
ёрдамида бажарилади.
Ҳужжат оборотини ўрганишда ҳужжат қаердан келишини, қаерда қайд 
қилинишини, қаерга берилишини, бу ҳужжат асосида қандай ҳужжатлар ишлаб 
чиқилишини, ҳужжат тайёрлаш даврийлигини, нусхаси ва ҳ.к.ларни аниқлаш 
талаб қилинади. Бунинг натижасида ҳужжат обороти маршрути тузилади.
Шундан сўнг ҳужжат обороти тизими лойиҳаланади, бунда ҳужжат 
шаклларини яхшилаш, уларнин? оборот вақтини қисқартириш, ҳужжат б?лан 
eшлашни мақсадга мувофиқлаштириш ҳамда ижрони назорат қилишнинг турли 
йўллари топилади. 
Ҳужжат обороти тизимида корреспонденцияларнинг экспед-ициядан 
корхонанинг таркибий бўлинмаларига маълум тартибда етказиб берилиши 
муҳимдир. Ҳужжатлар ҳажми катта ва корхона худуди анча тарқоқ ёки кўп 
жойни эгаллаган бўлса, транспорт воситаларидан фойдаланиш, ҳалқа 
маршрути?и oашкил этиш мақсадга мувофиқдир.
Ҳужжат оборотини такомиллаштириш кўп жиҳатдан корхона-нинг ўзига, 
унинг ҳужжат устида ишлаш маданиятини кўтариш учун қунт билан иш олиб 
бориши ва ташаббус кўтаришига ҳамда қоғозларни расмийлаштириш ва улар 
ҳаракати тўғрисидаги эскича қарашларга кескин барҳам беришга боғлиқдир.
Гап шундаки, иш юритиш ягона давлат тизими бу қўлланма эмас, у 
корхона ва ташкилотларда ҳужжатлаштириш ишларини ташкил этишни 
кўрсатиб бермайди. Унда принципиал қоидалар, меъёрий талаблар ва тавсиялар 
бор, ?олос. Улардан ҳар бир идора, унинг муассаса ва корхоналарида иш 
юритиш бўйича аниқ йўл-йўриқлар ишлаб чиқиш учун фойдаланиш лозим. 
Ҳужжат оборотида ҳужжат устида ишлаш операцияларини камайтириш ёки 
умуман такрорий операцияларга йўл қўймаслик лозим. 
Таянч иборалар 
• ахборот 
• ташқи ахборот 
• чки ахборот 
• тискари алоқа 
• вербал белги 
• новербал белги 
• доимий ахборот 
• ўзгариб турувчи ахборот 
• дастлабки ахборот 
• ҳужжат 
• директив ахблоот 
• оғзаки ахборот 
• авозли ахборот 
• ўта муҳим ахборот 
• ишончли ахборот 
• эҳтимолли ахборот 
• ахборотлпар тизими 
• коммуникация 
• горизантал коммлуникация 
• вертикал коммуникация 
• ноформал коммуникация 

---

119