Microsoft Word Норматова Шоира darslik 11. 02 2015. doc

 Matn bo‘yicha savol va topshiriqlar: 
 
I. Savollarga javob bering. 
 Xaritaga qarab O‘zbekiston joylashuvini tushuntiring. 
 O‘zbekistonning iqlimi haqida gapirib bering. 
 O‘zbekistonda qanday tog‘lar bor? 
 O‘zbekiston hududida qanday vohalar bor? 
 Quyidagi fikrni qaysi abzasga qo‘shish mumkin:  
 
Mintaqada suv tanqisligi mumammosi mavjud. 
 
II. Gaplarning xato yoki to‘g‘riligini aniqlang: 
 Respublika shimolda va janubi-sharqda Qozog‘iston bilan 
chegaradoshdir. 
 Respublika g‘arbda Turkmaniston, sharqda esa Afg‘oniston bilan 
chegaradoshdir. 
 Respublika sharqda va janubi-sharqda Qirg‘iziston va Tojikiston bilan 
chegaradoshdir. 
 O‘zbekiston iqlimi keskin o‘zgaruvchan nomo‘tadil iqlimdir. 
 Respublika hududining yarmi tog‘oldi hududidir. 
 Tog‘lar orasida ulkan Qashqadaryo, Surxondaryo, Zarafshon va 
Samarqand vohalari bor. Bularning eng kattasi – Surxondaryo vodiysi. 
 O‘zbekiston oltin zaxirasi bo‘yicha dunyoda to‘rtinchi o‘rinda turadi. 
G R A M M A T I K A 
O‘ZBEK TILIDA HARAKAT VA HOLAT BELGISINING 
IFODALANISHI 
(Ravish) 
Ravish harakatning belgisi, tarzi, miqdori, payti, o‘rni, sababi, maqsadi 
kabilarni, shuningdek, belgining belgisini bildiradi. Quyidagi ma’no turlari bor: 
Holat – harakatning qay tarzda bajarilishini bidiradi: astoydil, sekin, zo‘rga, 
to‘satdan, birdan, tasodifan, rostdan, yolg‘ondan; 
payt – harakatning bajarilish paytini bildiradi: hozir, hamisha, hanuz, doim, 
sira, hech qachon, bemahal, vaqtida, oldin, keyin, so‘ng, ba’zida, hali, yana;
o‘rin – harakatning bajarilish o‘rnini bildiradi: atrofda, quyida, pastda, 
yuqorida, tepada, oldinda, orqada, tubida, yaqin, uzoq, har yerda; 

---

136