Microsoft Word Норматова Шоира darslik 11. 02 2015. doc

yuzaga keladi. Qush axlati bevosita qushlar koloniyasi sonini oshiruvchi 
ekologik omil xizmatini o‘taydi. 
Omillar sonining behisobligiga qaramasdan, ekologik omilning 
muhitning organizmga ta’sir ko‘rsatuvchi omili sifatidagi ta’rifidan 
umumlashma ma’no kelib chiqadi. Bu shuni anglatadiki, ekologik 
omillarning ta’siri doimo organizmlar faoliyatining o‘zgarishida namoyon 
bo‘ladi, oxir-oqibatda esa populyatsiya sonining o‘zgarishiga olib keladi. Bu 
esa turli ekologik omillar ta’sirini qiyoslash imkonini beradi. 
Ma’lum omil ta’sirining, uning doirasidan tashqarida zotlarning 
mo‘tadil hayot kechirishlari mumkin bo‘lmagan ko‘lami bardoshlilik 
chegarasi deyiladi.

Matn yuzasidan savol va topshiriqlar 
 
1) Matnning har bir abzasiga savol tuzing. 
2) Matnga reja tuzing. 
3) Matndagi asosiy axborotni 5-6 ta gap bilan ifodalab, yozing. 
4) Matnda ajratib ko‘rsatilgan so‘zlarning sinonimini topib, ular 
ishtirokida birikmalar tuzing. 
 

---

159
G R A M M A T I K A 
SO‘Z YOKI GAPGA QO‘SHIMCHA MA’NO BERUVCHI
YORDAMCHI SO‘ZLAR 
(Yuklamalar va modal so‘zlar) 
Yuklamalar so‘z yoki butun bir gapga qo‘shimcha ma’no beruvchi so‘z 
va qo‘shimchalardir. Yuklamalar tuzilishiga ko‘ra ikki xil bo‘ladi: 
1) so‘z yuklamalar: faqat, axir, hatto, ham; 
2) qo‘shimcha ko‘rinishidagi yuklamalar: -ku, -mi, -chi, -a-, -ya, -u, -yu 
!
 
Ba’zi so‘zlar yuklama vazifasini bajaradi. Masalan, yolg‘iz. Hamma 
keldi, yolg‘iz sen kelmading.– Hamma keldi, faqat sen kelmading. 
 

 
Eslab qoling: