Microsoft Word tanbehul gofilin ziyouz com doc

“(Ey mo‘minlar,) yerda (undagi tog‘u toshlar va vodiy dalalarda, dengizlar va 

---

Tanbehul g’ofilin. Al-Faqih Abu Lays as-Samarqandiy 
www.ziyouz.com kutubxonasi 
350
daryolarda, hayvonot va nabotot olamida) hamda o‘zlaringizda (ushbu hayotga 
kelib-ketishingizdan tortib vujudlaringizdagi har bir a’zolaringizda balki har bir 
hujayralaringizning naqadar nozik tartib-intizom bilan yaratilib, o‘z o‘rniga 
joylashtirilganida va o‘z zimmasidagi Yara tuvchi buyurgan vazifani quloq 
qoqmasdan ado etib borishida) ishonuvchi zotlar uchun (Allohning qudratiga 
dalolat qiladigan) oyat-alomatlar bordir. Axir ko‘rmaysizlarmi?” (Zoriyot, 20 – 
21-oyatlar). 
Agar banda oyat-alomatlarga tafakkur bilan qarasa, ishonchi va ma’rifati ziyoda bo‘ladi. 
Xudoning marhmati va ne’mati haqida fikrlash Uning ne’matlariga e’tibor qilishdir. 
Hakimlardan ne’mat bilan marhamat orasidagi farqni quyidagicha belgilaganlar: 
“Ne’matlarning ko‘rinib turgani marhamat, ko‘rinmagani esa ne’matdir. Buning oddiy 
misoli – ikki qo‘l, ular Allohning marhamati, undagi quvvat esa, ne’mat. Yuz ham 
Allohning marhamati, undagi chiroy – ne’mat. Og‘iz – marhamat, taomning ta’mini his 
qilish – ne’mat. Agar kishida ikki oyoq bo‘lib, yurishga quvvat yetmasa, unga Alloh 
marhamat qilibdi, lekin ne’mat bermabdi. Tomir va suyaklar marhamat. Ularning 
sihatligi ne’matdir”. 
Ba’zilar: ”Ne’matning yetishi – marhamat. Musibatni daf bo‘lishi esa, ne’mat”, 
deyishadi. Ba’zilar buning ziddini aytishadi.
Yana aytilishicha, ne’mat va marhamat bitta narsa. Alloh taolo aytadi: 
“Va agar Allohning ne’matlarini sanasangizlar, sanog‘iga yeta olmaysizlar” 
(Ibrohim, 34-oyat). Xullas, inson ne’mat va marhamatlar to‘g‘risida fikr qilsa, muhabbati 
ziyoda bo‘laveradi.
Uning savobi to‘g‘risida fikr qilish esa, Alloh taolo o‘z valiy-do‘stlari uchun jannatda 
qanday karomatlar tayyorlaganining savobini fikrlashdir. Alloh, Uning savobi haqida fikr 
qilish jannatga rag‘batni, uning talabida harakat qilishni, Rabbining toatida quvvatni 
ziyoda qiladi.
Azobi haqida fikrlash esa, Alloh taolo dushmanlari uchun do‘zaxda tayyorlab qo‘ygan 
azoblar va xorliklarni fikrlashdir. Bu narsa unda qo‘rqinchni va gunohlardan tiyilish 
quvvatini ziyoda qiladi. Unga qilingan yaxshiliklar to‘g‘risida fikrlash Alloh taoloning 
ehsoni haqida fikr etishdir. Alloh uning gunohlarini berkitdi, azoblamadi va tavbaga 
chaqirdi. O‘zining jafosini fikr qilish esa, Allohning amrlarini tark etib, ma’siyatlar sodir 
qilganiga nazar solishdir. Bunday tafakkur qilish hayo va xijolatni ziyoda etadi. 
Qachon shu beshta narsa to‘g‘risida fikr qilsa, u Payg‘ambar (s.a.v.) aytgan yaxshilikka 
erishadi. 
924. “Bir soat tafakkur qilish bir yillik ibodatdan yaxshidir”.
Bundan boshqa narsa to‘g‘risida fikr qilinmaydi, agar fikr qilinsa, u vasvasadir.
Hakimlarning ba’zilari aytishadi: “Uch narsada fikr qilib bo‘lmaydi: Kambag‘allik 
to‘g‘risida. Chunki, u g‘amni, xafalikni ko‘paytiradi va boylikka hirsni ziyoda qiladi; birov 
zulm qilgan bo‘lsa, u to‘g‘rida ham fikr qilinmaydi, chunki qalbni qo‘pol qiladi, adovatni 

---

Tanbehul g’ofilin. Al-Faqih Abu Lays as-Samarqandiy