Mikrobiologiya va

Gripp virusining sitopatik ta'sirini ani
o-vkazish-burun shilliq pardasidan steril^{3Sh ma}4sadida sitorin^i • bosma-surtma tayyorlanadi. Roman^¹»" bi,_an oh^n “iT Mikroskopda ko‘riladi. °'^sk'.v-Ci_m2a usuMda bo v^"


3-amaliv ish
Qizamiq kasalligi serodiagnostikasida к
iholash. ¹ ^


^{fc ai,}^tisicJa KRb
baholash, ^Hl< ni qo’yish va natijasini


Vaziyatli masalalar

1. 
   Laboratoriyaga gripp bilan og'rib o‘tenn h .
   

kelindi. Qaysi usul yordamida qo*yiI»_{an ta}jTi .. ^{mo,c an} Я^оп zardobi olib

2. 
   Burun-halqum surtmasidan gripp • ^X.^,sn.^! mumkin? qanday amalga oshiriladi? ^{,S1 d,,al1}^ olinishi kerak. Bu
   
3. 
   Gripp kasalligining oldini olish uchun ahni; ^, •, , ,
   

Qanday emlash preparatlarini bilasiz? Vaksinats’ '^aS' ^ ¹ ° ^az

4. 
   Shaharda 3 yoshdan 5 yoshaacha Ъо \У1 T! .^aytmg‘
   

kasallanish qayd qilindi. Bu bolalar^ vaqtida 2,^

• 
  emlangan bolalarda kasallik rivojlaS i ГнT ^
  

• 
  .. . ,^Jldn,stlln‘ qandav tushuntirasiz?
  

- qizamiqqa qarshi necha yoshda va n_anrh, _1(ai ■ .
emlanadi⁹ qanda> vaksina yordamida


258

Xazorat savollari

/. Onomiksoviruslar zamonaviy tasnifsini ayting.

2. 
   Ortomiksoviruslarga nega shunday noni berilgan?
   
3. 
   Grippning tipi va podtipi qanday aniqlanadi?
   
4. 
   Shift va dreyf о 'zgaruvchanlikni tushuntiring.
   
5. 
   Gripp laboratoriya tashxisi in' ayting.
   
6. 
   Grippda bemordan tekshiriluvchi material qanday olinadi?
   
7. 
   Gripp va paragripp qanday farqlanadi?
   

S. Paramiksoviruslarga qaysi avlodlar vakillari kiradi?
V. Oizamiq virusining boshqa paramiksoviruslardan qanday farqlari bor?

10. 
    Epidemik parotit kasalligida virus qaysi a 'zolarni shikastlaydi?
    
11. 
    Respirator sinsital viruslarga nima uchun shunday nom berilgan? .12. llrusli infeksiyalarda antibiotiklar qo ‘llaniladimi?
    

259

16-MASHG'ULOT Mavzu. Qutirish va poliomielit viruslari qo^kzg‘atgan kasalliklar va laboratoriya diagnostikasi

Mashg'ulot rejasi
LO‘tkir neyrotrop virusli kasalliklar diagnostika usullari.

2. 
   Diagnostikaning tezkor usullari.
   
3. 
   Poliomielit. Koksaki, ECHO viruslar keltirib chiqaruvchi kasalliklarining virusologik diagnostikasi.
   
4. 
   Qutirish virusi keltirib chiqaruvchi kasallikning virusologik diagnostikasi.
   
5. 
   Neyrotrop virus kasalliklarining serodiognostikasi.
   

• 
  Koksaki. ECHO va qutirish va boshqa neyrovirusli
  

infeksiyalarda qo‘llaniladigan diagnostik, profilaktik va davolash preparatlari.
Namoyish qilish
. ^^omielit, Koksaki, ECHO va boshqa neyrotrop virusli infeksiyalar Kspress diagnostikasida immunflyuoressent usullar.

1. 
   ^ne^^ro^^roP virusli infeksiyalar kasalliklari qo'zg'atuvchilari va
   

ularning reproduksiyalari aks etirilgan rangli rasm va albomlar.

• 
  ayyor surtmada Babesh - Negri tanachalarini ko'rish. DrofilaktiW^^I⁰^ ^VL^rUSli ^ⁿ^^s^y^aiarda qo‘llaniladigan diagnostik,
  

prohlaktikva davolash preparatlari.
virusni koksaki va ECHO viruslari qo‘zg‘atgan kasalliklarning
virusologik va serologik diagnostikasi
ho7irCT^-*^rav^^rus^^ar‘ Picornaviriclae oilasi, Enterovirus avlodi. Bularga _V1*_n 1 ^{1 Un} ^4^uy^!dagi viruslar kiradi: poliomielit virusi (1—3 tipi); Koksaki sernv ~ ^°ksaki A viruslari (24 serovar), Koksaki В viruslari (6
Я ^v^^rus^^ar^ (34 serovar) va 5 ta Tasnif qilinmagan odam (о» /2) enteroviruslari.
hi_r^En,‘^ero!ⁱI^{USlarning as0siy xususi}y^at|ari: o'lchami 22 - 30 nm; genomi- P i ) ragmentlanmagan RNK; superkapsidi yo‘q; simmetriya tipi-
260




kubsimon 60 kapsomeri bor; tarkibida yogiar yo‘q; efirga, o4 safro, kislota va ishqorlarga va (3-10 pH diapazonda) tashqi muhitga chidamli; maxsus hujayra kulturasida o‘sadi.
Metodik ko‘rsatmalar
Tekshirish uchun material: najas, tomoq chayindisi.likvor.Enteroviruslar kasallikning dastlabki kunlarida (3-kun) qo‘zg‘atuvchi halqum burundagi ajralmalarda uchraydi va 10- kunidan boshlab najas orqali ajraladi.
Virusologik tekshiruv. Patologik material hujayra kulturasiga vuqtirishdan oldin, ularning tarkibidagi boshqa mikroorganizimlarni yo'qotish uchun antibiotiklar bilan (pensillin, streptomitsinning Xenks eritmasidagi aralashmasi 1000 ТВ ml) 4° С da bir sutka davomida saqlanadi. So'ngra nazorat sifatida ularning sterilligi tekshiriladi. Agar najas suspenziyasida bakteriyalar boMmasa, u hujayra kulturasiga yuqtiriladi. Agar bakteriyalar materialda saqlanib qolingan bo'lsa.. u yana antibiotiklar bilan qayta ishlanib keyin yuqtiriladi. Patologik material bir vaqtning o‘zida 2-3 ta probirkadagi birlamchi hujayra kulturasiga (odam embrionining yoki maymun buyragi hujayrasi) va undiriluvchi hujayra (Hela, odam amnioni va boshqa) kulturalariga yuqtiriladi, chunki enteroviruslaming bir turi birlamchi, boshqalari undiriruvchi hujayralarda yaxshi ko'payadi. Material yuqtirilgan hujayra kulturalari 35°C da 2—j kun saqlanadi va viruslarning borligi indikatsiya qilinadi, odatda, virus yuqtirilgan hujayralar to‘la yoki qisman degenratsiyaga uchraydi. Bunda HPT ning intinsivligi ko‘p sabablarga, jumladan viruslarning miqdori, uning turi, hujayra kulturasini holati va boshqa xususiyatlarga bog liq. Agar virusning HPT sust yoki umuman namoyon bo Imasa. u holda 2—3 marotaba qayta yuqtiriladi. Natija manfiy bo Isa tekshirish to xtatiladi, agar ijobiy bo'lsa. ajratib olingan hujayraga patogen ta sir ко rsatgan agent identifikatsiya qilinadi. Tekshirilayotgan virusning avval о sha hujayra kulturasidagi titri aniqlanadi. Neytrallash reaksiyasi uchun maskur virusdan 100 HPT 50 (1 HPT _so- bu virusning kamida 50% hujayra kulturasini degenratsiyaga uchratadigan miqdori) birlik olinadi.
Enteroviruslaming identifikatsiyasi. Ajratib olingan viruslarni identifikatsiya qilishda neytrallash reaksiyasi (NR) GATR qo llaniladi. Bu maqsadda diagnostik, polivalentli standart zardoblardan foydalaniladi. So‘ngra o‘ziga xos monovalentli zardoblar bilan virus tiplari yoki serovarlari aniqlanadi. Koksaki yoki ECHO viruslariga tegishli ekanligi koi-satilgan uch guruh viruslarining har biriga xos polivalent zardoblar


261

	Hisobga olish kunlari
Polivalent viruslarga qarshi olingan zardob tiplari	1	2	3	4		5		6		Zardob nazorati		Ajratilgan virusning tipi
I	-	-	-