Mikroiqtisodiyot o’zbekiston Respublikasi Oliy Va O’rta Maxsus Ta’lim

нисба
-тан 
Жами 
бюдже
т 
хараж
атлар
ига 
нисба-
тан
Харажатлар 
жами 
26.1 
100 
22.5 
100 
20.7 
100 
22,2 
100 

---

Ижтимоий 
соҳа 
9.8 
37,6 
9.5 
42,2 
9.0 
43,5 
9,6 
43,2 
Ижтимоий 
ҳимоя 
2.0 
7,7 
1.8 
8 
1.7 
8,2 
1,9 
8,6 
Иқтисодиётга 
харажатлар 
2.3 
8,8 
3.0 
13,3 
2.3 
11,1 
2,5 
11,3 
Марказлаштир
илган 
инвестициялар
ни 
молиялаштири
ш харажатлари 
4.7 
18 
2.4 
10,7 
1.7 
8,2 
1,7 
7,7 
Давлат 
ҳокимияти 
органлари, 
бошқарув ва 
суд органлари 
харажатлари 
0.5 
1,9 
0.5 
2,2 
0.6 
2,9 
0,7 
3,1 
Бошқа 
харажатлар 
6.8 
26
5.3 
23,6 
5.4 
26,1 
5,8 
26,1 
Манба: 1.“Ўзбекистон Иқтисодиёти”. Ахборот ва таҳлилий шарҳ 2007 йил. Т.: 2008 
й. 
август., 24 б. 
 1.“Ўзбекистон Иқтисодиёти”. Ахборот ва таҳлилий шарҳ 2008йил. Т.: 2009й. 
август., 19 б. 
Иқтисодиётни учун харажатлар 2005 йилда ЯИМга нисбатан 3,0%ни, жами бюджет 
харажатларига нисбатан эса 13,3 % ни ташкил қилди. Ижтимоий соҳа ва ижтимоий ҳимояга 
ажратиладиган харажатларнинг бироз кўпайганлиги кузатилди. биргаликда) жами харажатлар 
таркибидаги улуши 2004 йилдаги 47,5%дан 2005 йилда 50,2%гача ўсди. Шундай қилиб, Давлат 
бюджети харажатларининг ярмидан кўпи қуйидагиларга йўналтирилди: 
– бюджет муассасалари ва ташкилотлари ходимларининг иш ҳақи, барча турдаги пенсиялар ва 
ижтимоий нафақалар, стипендияларнинг миқдорини инфляция даражасидан юқорироқ даражада 

---

ошириш. Бундан кўзланган мақсад, республика аҳолисининг турмуш даражасини янада ошириш ва 
фуқароларга ижтимоий мададни кучайтиришдан иборат; 
Бюджет харажатларининг ижтимоий йўналтирилганлик даражасини янада кучайтириш мақсадида 
ижтимоий соҳа ва ижтимоий ҳимоя учун сарфланган харажатларнинг (2005 йилда Мактаб 
таълимини ривожлантириш Давлат умуммиллий Дастурини амалга оширишга бўлган харажатлар 
билан
– жамиятни янгилаш ва ўтказилаётган ислоҳотларнинг асосий бўғини сифатида мактаб таълимини 
ривожлантириш Давлат умуммиллий Дастурини амалга ошириш учун. Бунинг доирасида, 
умумтаълим мактаблари ўқитувчиларининг турмуш тарзини яхшилаш, ижтимоий-маиший ва 
моддий шарт-шароитлар яратиш, уларни қўллаб-қувватлаш мақсадида умумтаълим мактабларининг 
ўқитувчиларининг, биринчи навбатда бошланғич синф ўқитувчиларининг меҳнатларини моддий 
рағбатлантиришни кучайтириш бўйича чора-тадбирларни амалга оширилади.
Бундан ташқари мамлакат иқтисодиётида қишлоқ хўжалигининг тутган ўрнига эътибор 
қаратилиб ва иқтисодиётда амалга оширилаётган тузилмавий ўзгаришлар талабларидан келиб чиқиб 
бюджет маблағлари, энг аввало қуйидаги масалаларни ечишга: қишлоқ хўжалигида иқтисодий 
ислоҳотларни чуқурлаштириш; суғориладиган ерларни сув билан етарлича таъминлаш; фермер 
хўжаликларини ривожлантириш; қишлоқ жойларда ишлаб чиқариш муносабатларини 
такомиллаштириш; бозор принципларига мос равишда қишлоқ хўжалигида ишлаб чиқаришнинг 
уюшган бошқарув тизимини жорий этиш; қишлоқ хўжалиги махсулотларини ишлаб 
чиқарувчиларнинг эркинлигини оширишга қаратилган. 
2007 йилда давлат бюджети харажатлари 20,7 % ни ташкил этди. Барча режалаштирилган 
харажатлар иштимоий-иқтисодий дастурлар учун тўла ҳажмда молиялаштирилди, давлат бюджети 
харажатлари прогнозга нисбатан 109 % да бажарилди. Давлат бюджети харажатларининг ижтимоий 
йўналиши сақлаб қолинди ( бюджет харажатларининг 50 % и). Ижтимоий муҳофаза, иш ҳақи 
тўловлари, нафақалар ва степендилар ўз вақтида ва тўлақонли молиялаштирилди. 
Маорифга йўналтирилган харажатлар улуши ижтимоий соҳа ва аҳолини ижтимоий қўллаб 
қувватлашга, умумий харажатларнинг 59,4 %ини ташкил этди ва ўтган йилга нисбатан 1,1 % га 
ошди.

Бу эса Кадрлар тайёрлаш миллий дастурига асосан коллежлар ва лицейлар сонининг 
кенгайтилганлиги натижаси ҳисобланади. Соғлиқни сақлашга харажатлар ижтимоий 
харажатларнинг 22,4 %ини ташкил этди (2006 й. 22,6 %).

“Ўзбекистон Иқтисодиёти”. Ахборот ва таҳлилий шарҳ 2007 йил. Т.: 2008 й. 
август., 23 б. 

---

2007 йилда “Ижтимоий ҳимоя йили” дастурини амалга ошириш муносабати билан ва аҳолини 
ижтимоий ҳимоя қилишни кучайтириш ҳамда кўламини кенгайтириш борасида қўшимча чора-
тажбирлар амалга оширилиши натижасида эҳтиёжманд, ногирон ва ёлғиз кекса одамларга ёрдам 
кўрсатиш учун бюджетдан 226,5 млрд. сўм ажратилди.
Бу йилларда бошқарув органсарини молиялаштириш харажатларининг ЯИМдаги улуши кескин 
ўзгармади ва 0,5-0,6 % даражасида сақлвниб қолди. 
Иқтисодиётга қилинган харажатлар сув хўжалиги объектлари ва аҳоли пунктлари 
инфратузилмалари фаолиятини ва зарурий моддий техника тараққиётини таъминлаган бўлса-да, 
жами харажатлар таркибида харажатлар таркибида уларнинг улуши 2004-2007 йиллар давомида 
қисқарди ва 2007 йилда ЯИМга нисбатан 2,3 % ниташкил этди. 
Таҳлил қилинаётган даврда марказлашган инвестицияларнинг бюджет харажатларидаги 
улушининг камайиши тенденцияси барқарор бўлди. 
Агар 2002 йилда Марказлашган инвестицияларнинг ЯИМдаги улуши 4,7 %ни ( Бюджет 
харажатларидаги улуши 18 %ни) ташкил этган бўлса 2005 йилда бу улуш 2,4 % (10,7%)ни ташкил 
этди. 2007 йилда марказлашган инвестицияларнинг ЯИМдаги улуши 1,7% ни , жами бюджет 
харажатларидаги улуши эса 8.2 %ни ташкил этди. Солиқ ставкаларининг пасайтирилиши , солиқ 
имтиёзларининг кўпайтирилиши натижасида корхоналар молиявий аҳволининг яхшиланиши 
натижасида уларнинг жами инвестиция манбаларидаги улушининг ортиши инвестиция 
лойиҳаларини молиялаштиришда давлат бюджети маблағлари сарфини камайтириш ва тежалган 
маблағларни ижтимоий соҳага йўналтириш имконини берди.