Milliy g‘oya va ma’naviyat asoslari kafedrasi intellektual va ma’naviy tarbiya asoslari fanining

AXLOQIY TAFAKKUR-axloq masalalariga  bag‘ishlangan fikrlar, qarashlar g‘oyalar, har bir 
insonnning axloqiy me’yorlar va qadriyatlarni anglash, ilmiy mushohada qilish jarayoni. 
 
AXLOQIY  FAZILATLAR-inson  xulq-atvori,  yurish-turishidagi  eng  yuksak,  ijobiy  hatti-
harakatlar,  o‘y-fikrlar  va  ezgu  amallar  majmuasi:  ezgulikka  intilish,  yaxshilik  qilish,  izzat-
hurmatli bo‘lish, mehnatsevarlik, or-nomusli bo‘lish, vatanparvarlik, insonparvarlik, saxovatlilik, 
halollik, pokizalik kabi xislatlarning namoyon bo‘lishi 
 

---

83 
 
AXLOQSIZLIK-jamiyatda qabul qilingan axloqiy me’yorlardan chetga chiqish: boqimandalik, 
yolg‘onchilik,  ichkilikbozlik,  fohishabozlik,  o‘g‘rilik,  hasad,  g‘iybat,  tuhmat,  vatanfurushlik, 
e’tiqodsizlik va shular kabi barcha salbiy xislatlarning namoyon bo‘lishi. 
 
ADOLAT  —  yuksak  ma’naviy  tushuncha  bo‘lib,  uning  E.  va  YO.  hamda  YA.  va  YO.  dan 
asosiy  asosiy  farqi  shundaki,  A.  ning  o‘zi  birorqbir  qadriyatni  anglatmaydi,  lekin  qadriyatlar 
orasidagi  nisbatni  belgilaydi,  ularni  baholash  maqomiga  ega.  SHu  bois  unda  jamiyatni  tartibga 
soluvchilik  xususiyati  bor;  A.  da  ikki  ma’naviy  jihat  –  ham  axloqiy,  ham  huquqiy  talablar 
mujassamlashgan.  Uni  ma’lum  ma’noda  axloq  sohasidagi  miqdor  o‘lchovchi  ham  deyish 
mumkin:  u  talab  b-n  taqdirlashni  o‘lchab  turadigan  tarozidir.  A.  bor  joyda  ijtimoiy  jabrga, 
beboshlikka  yo‘l  yo‘q.  Eng  oddiy,  ibtidoiy  fazilatlar,  m.,  mehribonlik,  shafqat,  muruvvat 
hayvonlarda  ham  mavjud,  lekin  hayvonlarda  ular  o‘z  guruhiga,  eng  avvalo,  o‘z  zurriyotiga