Milliy iqtisodiyotda axborot tizimlar va texnologiyalar

Avtomatlashtirilgan ish joylarni sinflash 
Avtomatlashtirilgan ish joylarini belgilarlar bo‘yicha quyidagi 
sinflarga ajratish mumkin (Rasm x.x.). 
Texnik bazaga muvofiq quyidagi avtomatlashtirilgan ish joylarni 
ajratish mumkin: 
• Korporativ EHM asosida yaratilgan AIJ. Ular tashkiliy – 
iqtisodiy boshqarma mutaxassisi xodimlari tomonidan katta 
ma’lumotlar bazalari bilan ishlash imkoniyatini beradi; 
• Shaxsiy kompyuterlar asosida yaratilgan AIJ. Bu 
avtomatlashtirilgan ish joyining eng sodda va keng tarqalgan 
ko‘rinishidir. Bunday holatda, avtomatlashtirilgan ish joyi 
foydalanuvchi o‘zi to‘g‘ridan-to‘g‘ri axborotni qayta ishlash 
bo‘yicha barcha vazifalarini bajaradi.
Ixtisoslik bo‘yicha avtomatlashtirilgan ish joylarining quyidagi 
turlarini ajratish mumkin: 
• Rahbarning AIJ tezkor boshqarish va qarorlarni qabul qilish 
vazifalarini 
bajarish 
uchun 
mo‘ljallangan. 
Rahbarning 
avtomatlashtirilgan ish joyi quyidagi imkoniyatlarni beradi: 
Ma’muriy 
faoliyatini 
ta’minlash 
tizimosti 
AIJ 
Qarorlarni 
qabul qilish 
ta'minlovchi 
tizimosti 
Muntazam 
ishlarni 
ta’minlovchi 
tizimosti 
Aloqalarni 
ta’minlash 
tizimosti 
Mutaxassis 
faoliyatini 
ta’minlash 
tizimosti 

---

139 
6.2.3.- rasm. Avtomatlashtirilgan ish joylarini turlari 
muayyan vaziyatlarga maksimal darajada moslashish bilan qarorlar qabul 
qilish; 
✓ avtomatlashtirilgan korporativ ma’lumotlar bazasida joylashgan 
barcha ma’lumotlarga talab qilingan shaklda hisobotlarni qabul 
qilish; 
✓ rahbarga yoki uning yordamchilariga tezkor ishlashni oshirish va 
zarur ma’lumotlarni topish tezligini ta’minlaydi; 
✓ tashkiliy tuzilma va tashqi muhit bilan bog‘liq boshqa axborot 
manbalari bilan tezkor aloqa o‘rnatish imkonini beradi. 
• Mutaxassisning avtomatlashtirilgan ish joyi (AIJ) tahliliy 
ishlarni 
bajarishga 
imkon 
beradi. 
Mutaxassisning 
avtomatlashtirilgan ish joyi quyidagi vazifalarni amalga oshiradi: 
✓ shaxsiy ma’lumotlar bazalari va tashkilotlarning 
ma’lumotlar bazalari bilan ishlash; 
✓ axborotning qo‘shimcha manbalari bilan muloqotni 
ta’minlash; 
✓ tajribani hisobga olgan holda tahlil qilingan jarayonlarni 
modellashtirish. 
• Texnik xodimning avtomatlashtirilgan ish joyi bajaradigan 
kundalik ishlarni avtomatlashtirishga imkon beradi: 
✓ ma’lumotlarni kiritish; 
✓ arxivlarni saqlash va kartotekani olib borish; 
Ishlatish rejimi 
bo‘yicha 
Ixtisoslik 
bo‘yicha 
Avtomatlashtirilgan ish joy 
Texnik bazasi 
bo‘yicha 
Korporativ 
EHM asosida 
AIJ 
Shaxsiy 
kompyuterlar 
asosida AIJ 
Rahbarning 
AIJ 
Texnik 
xodimining 
AIJ 
Mitaxassisning 
AIJ 
Shaxsiy 
AIJ 
Guruh 
AIJ 
Tarmoqli 
AIJ 

---

140 
✓ kiruvchi va chiquvchi hujjatlarni qayta ishlash; 
✓ rahbarning kunlik shaxsiy rejasini nazorat qilish va h.k.