Milliy ti va adabiy til. Dunyo tillarining geneologik va morfologik tasnifi

9-topshiriq.Quyida berilgan til haqidagi hikmatli soʻzlarni muhokama qiling. 
1.Koʻngil daryosining gavhari tildir, til gavhardan afzal va martabasi 
balanddir.(N.) 2.Ki soʻz zodayi tab'i farzand erur, Chu farzand erur jonga payvand 
erur.(N.) 3.Soʻz-inson tabiatining ishvagar dilbari, u koʻzga koʻrinmaydigan 
parisifat bir nozanindir.(N.) 4.Xushgoʻyki soʻzni rifq va muvaso bila aytgay, 
Koʻngilga yuz gʻam keladirgʻon boʻlsa, aning soʻzidin qaytgʻay.5.Soʻzdadur bar 
yaxshilikki, imkoni bor, Mundin debdurlarki, nafasning joni bor.(N.) 6.Muloyim 
takomil vahshiylarni ham ulfat sari boshqarur.(IV.) 7.Necha biyik aylasang 
soʻzungni, Ondin biyik etgaysan oʻzungni.(N.) 8.Oftob bilan oy ham soʻz ila 
ravshan, Falak aylanishi ham, bilgil, soʻz bilan.(A.Jomiy) 9.Har birimiz bizni 
voyaga etkazgan, bizga eng bebaho boyligini-tilini hadya etgan onalar oldida 
qarzdormiz.Tilimizning sofligi uchun, boyishi uchun jon kuydirsak, farzandlik 
burchimizni ado etgan boʻlamiz.(Ch.Ayt.) 10.Ona tilini, jon tilim, Sensiz men 
soʻladirman, 
Devona 
boʻladirman, 
Tuqqanimga 
yetti 
yot, 
begona 
boʻladirman.(Sh.Qurbonuv) 
10-topshiriq.Quyidagi mashqda berilgan gaplarni oʻqing. 
1.Til kishini baxtli qiladi.Til kishini xor-zor ham qiladi.Til tufayli odamning boshi 
ham ketadi.Ikki narsa bilan kishi qarimaydi: biri-ezgu xulq, biri-yaxshi soʻz.(Yusuf 
Xos Hojib) 2.Soʻzdurki, nishon berur oʻlikka jondin, Soʻzdurki, berur jongʻa xabar 
jonondin, Insonni soʻz ayladi judo hayvondin, Bilkim guhari sharifroq yoʻq 
ondin.(N.) 3.Tilshunoslarning Nyu-Yorkda boʻlib oʻtgan kongressida professor 
Karlo Talyavini hammani hayratda qoldirdi.U minbarga chiqib, 50 tilda birin-ketin 
tabrik nutqi soʻzladi.Talyavini-filologiya fanlari doktori, jahondagi 50 ta fanlar 
akademiyasiga a'zo.U yetti yoshidayoq boshqa tillarni oʻrganishga ishtiyoq 
koʻrsatgan: 12 yoshida yetti tilni bilgan, 22 yoshida 15 tilni bilgani uchun unga 
doktorlik diplomi berilgan.Talyavini ayni vaqtda 120 tilni biladi.Yevropa tillari 
shevalarida ham bemalol gaplashaveradi.Olim har yili 3-4 tilni oʻrganadi.U qanday 
qilib bunchalar koʻp til bilish iqtidorini egalladi? 4.lnson soʻzlash qobiliyati tufayli 
tafakkur sohasida odamzod unga nima qoldirgan boʻlsa, hammasini bilib olishi 
mumkin.Shu qobiliyati tufayli inson oʻzgalardan oʻrgangan va oʻzida paydo 
boʻlgan fikrni zamondoshlariga va avlodlariga bera olishi ham mumkin.5.Har 
kishiningkim soʻzi yolgʻon esa, Aylama bovar nechakim chin desa.(TV.) 6.Koʻp til 
bilish bir qulfning koʻp kalitiga ega boʻlish demakdir.(Valter)