"mineral o‘Gʻitlar kimyoviy texnologiyasi"

s = m · 100 / R
bu yerda, R – eritmaning grammlarda ifodalangan massasi.
Agar eritmaning massasi uning zichligi va hajmi orqali ifodalansa, R = dV ko‘rinishida bo‘ladi.
s = m · 100 / dV
bu yerda, d – eritmaning g/ml da ifodalangan zichligi; V – eritmaning ml da ifodalangan hajmi.
Molekulyar foiz konsentratsiya. 100 g/molь eritma tarkibidagi erigan moddaning va erituvchining miqdori foiz hisobida g/molь soni bilan ifodalanishiga molekulyar foiz konsentratsiya deyiladi va quyidagi formula bilan ifodalanadi:
S_m = n · 100/N + n
bu yerda, S_m – molekulyar foiz konsentratsiyasi; n – eruvchi moddaning molyar soni; N – erituvchi moddaning molyar soni.
1- misol. 80 g suvda 20 g sulьfat kislota erigan. Eritmaning molekulyar foiz konsentratsiyasini hisoblang.
Yechish. Masalaning shartiga muvofiq
n = 20/98,08 = 0,204 mol

bu yerda, 98,08 - sulьfat kislotaning molekulyar massasi.

N = 80/18,02 = 4,43 mol

bu yerda, 18,02 - suvning molekulyar massasi.

S_m = 0,204 · 100/(4,43 + 0,204) = 4,4 mol % sulьfat kislota.
100 – 4,4 = 95,6 mol % suv.
2. Molyal konsentratsiya. Erituvchining o‘zgarmas miqdordagi erigan moddaning konsentratsiyasi molyallik bilan ifodalanadi.
1 kg erituvchidagi erigan moddaning miqdori g/mol soni bilan ifodalanishiga molyal konsentratsiya deb ataladi. 1 kg suvda 3 molь modda erigan bo‘lsa, bunday eritmani 3 molyalli eritma deyiladi.
Molyal konsentratsiyani quyidagi formula bilan ifodalash mumkin:
S_Molyal = m · 1000 / M · m₁
bu yerda, S_molyal – Molyal konsentratsiya; m – eruvchi moddaning grammlarda olingan massasi; m₁ – erituvchining grammlarda olingan massasi; M – erigan moddaning molekulyar massasi.
2 – misol. 400 g efirda 15 g xloroforim (SNSl₃) erigan. Eritmaning molyal konsentratsiyasini hisoblang.
Yechish. 1000 g erituvchida erigan moddaning miqdorini topamiz: