Ministirligi

ÓZBEKISTAN RESPUBLIKASI JOQARÍ HÁM
ORTA ARNAWLÍ BILIMLENDIRIW
MINISTIRLIGI
BERDAQ ATINDAĞI QARAQALPAQ MAMLEKETLIK
UNIVERSITETI
DENE MADENIYATİ FAKULTETI
DENE MADENIYATI TEORIYASİ HAM METODIKASİ
KAFEDRASİ
Sport hám háreketli oyinlardi oqitiw metedikasi páninen
KURS JUMISI
Tema: Baskedboldin rawajlaniwi hám oni Ózbekstanda basqarıw

Orinlaǵan: Sultanbaev. G
Qabillagan: Niyazova. O


Nokis-2023

Reje
I-BAP. Basketbol oyininin taktikasi
1.1. Basketbol oyninin texnikasi
1.2. Ózbekstanda basketboldiń rawajlanıwı

II-BAP. Basketbol oyininin texnikasi
2.1 Xalıq aralıq Basketbol siyasatiniń (XBA) dúziliwi
2.2 Basketbol oyininda qorganiw taktikasi

Juwmaqlaw
Paydalang’an a’debiyatlar

Reje

Kirisiw……………………………………………………………….…………………… ..……………………. 4
I-BAP.Basketbol oyininin taktikasi…………………………………..……………………………….6
1.1 Basketbol oyninin texnikasi………………………………….……………….…..………………7
1.2 Ózbekstanda basketboldiń rawajlanıwı …………………………………..….…………….10

II-BAP.Basketbol oyininin texnikasi ………………………………………….……………………19
2.1 Xalıq aralıq Basketbol siyasatiniń (XBA) dúziliwi …………………………………………20
2.2 Basketbol oyininda qorganiw taktikasi………………………………….……..……………22

Juwmaqlaw……………………………………………………………………………….……………………25
Paydalang’an a’debiyatlar………………………………………………………………………….……26

Kirisiw
Búgingi kúnde dene tárbiyası hám sport millet genofondini qáliplestiriw hám saw, bárkámal áwladtı tárbiyalaw quralı ekenligi tastıyıq talap etpeydi. Biraq kóplegen qánige-ilimpazlardıń fundamental izertlewlerine tiykarlanıp atap ótiw kerek, hár qanday dene tárbiyası hám sport quralları (shınıǵıwları ) da fizikalıq hám psixofimksional múmkinshiliklerge unamlı tásir etabermeydi. Basqasha etip aytqanda shuǵıllanatuǵınlarrdiń jası, jinsi hám psixojismaniy múmkinshiliklerine muwapıq normalanǵan hám de siyasiy gruppalastırılgan úlken kólemli hám oǵada kúshli fizikalıq júklemeler organizmde zorıǵıw jaǵdayların júzege keltiredi, nátiyjede sog’liqqa ziyan jetkiziwi itimaldan holi emes. Áne sol sebepli de ózbekistan respublikası birinshi prezidenti I. A. Karimov tárepinen qabıl etilgen barlıq párman hám qararlarda sport shınıǵıwların ilimiy tiykarda shólkemlestiriw zıyanlıgiga ústin turatuǵın áhmiyet qaratılǵan. Buǵan baylanıslı sońǵı jıllar dawamında salmaqlı jumıslar hám óte zárúrli reformalar ámelge asırıldı. Atap aytqanda, 1999 -jıl 27-mayda “Ózbekstanda dene tárbiyası hám sporttı jáne de rawajlandırıw ilajları tuwrısında” qarar qabıl etildi jáne onı ámelge engiziw boyınsha mámleket programması tastıyıqlandi. 2002-jıl 24 oktyabrde “Ózbekistan balalar sportın rawajlandırıw fondın dúziw tuwrısında”gi Prezident pármanı jáne onı ámelge asırıw boyınsha húkimet sheshimi qabıllandı. Respublikamız basshısı ǵayratı menen 2000-jıldan baslap “Tálim tuwrısında”gi hám “Kadrlar tayarlaw Milliy programması tuwrisindaģi nızamlar mánisine uyqas “Úmit nálsheleri”, “Bárkámal Áwlad” hám “Universiada” sıyaqlı kóp teksheli hám kóp basqıshlı ǵalabalıq sport jarısları engizildi. Jurtımızdań barlıq aymaqlarında, hátte uzaq-uzaq awıllarda da xalıq aralıq standartlarǵa uyqas sport imaratları qurıldı. Bul reformalar túrli jas hám siyasiy gruppaǵa tiyisli xalıqtı ortasında dene tárbiyası hám sport menen shuǵıllanatuǵınlar sheńberin barǵan sayın keńeytirip atır, ǵalabalıq sport yamasa dene tárbiyası menen shuǵıllanıw oqituwshi-jaslarımızdıń kúndelik mútajligine aylanıp barıp atır. Soni aytıw kerek, dene tárbiyası hám sport túrleri ǵárezsiz pán retinde barlıq tálim mákemeleri oqiw rejesine kiritilgen.Sonlıqtan dene tárbiyası sabaqları, sport shınıǵıwları hám ǵalabalıq jarıslami ilimiy tiykarda shólkemlestiriw kásiplik-pedagogikalıq tárepten hár tárepleme qáliplesken qániyge-oqıtıwshı hám trenerlerge mútáj bolıp tabıladı. Bul jónelis boyınsha da birinshi prezidentimiz tárepinen bólek itibar qaratılǵan. Atap aytqanda, dene tárbiyası hám sport boyınsha joqarı maman, básekiles pedagogikalıq kadrlar tayarlaw, oqirtuwshi-trenerler mamanlıǵın asırıw, ulami qayta
tayarlaw hám attestasiyadan ótkeriw hám de bólek intalı hayalqizlami Ózbekistan mámleket dene tárbiyası institutına oqıwǵa
qabıllaw ilajları joqarıda belgilengen pikirge tiykar bóle aladı.
Álbette, usı processlami maqsetli hám nátiyjeli shólkemlestiriw
dene tárbiyası hám sportqa joqarı hám orta arnawlı tálim mákemelerinde iskerlik kórsetiwshi professor -oqıtıwshılar potencialı hám olar tárepinen jaratılatuǵın oqıw ádebiyatları mazmunı hám de
sapasına baylanıslı. Ózbekistan mámleket dene tárbiyası institutınıń “Sport oyinlari” kafedrası dosenti A. A. Pulatov, úlken oqituwshilar
F. v. Ganiyeva, B. M. Miradilov, oqıtıwshılar D. T. Xusanova, F. A. Pulatovlar tárepinen “Basketbol teoriyası hám stilistikai” páni
boyınsha jaratılǵan bul sabaqlıq bakavlariat hám magistratura studentleri, muwapıq tálim mákemeleri oqituwshilari, sport mektepleri
tárbiyashıları hám bilimlerdi jetilistiriw orayları tayarlaniwģa mólsherlengen bolıp, onıń mazmunı ámeldegi oqıw jobası hám oqiw
programması talaplarına muwapıq islep shıǵılǵan. Sabaqlıqtıń sońı maqseti - dene tárbiyası hám sport, atap aytqanda basketbol boyınsha oqıtıwshı -trenerlik kásipin iyelew niyetinde bolǵan hám sol niyet menen muwapıq joqarı tálim shólkemine oqiwģa kirgen studentti milliy ǵárezsizlik ideasi, 'Oqiw tuwrısında”,“Kadrlar tayarlaw Milliy programması tuwrısında” hám “Dene tárbiyası hám sport tuwrısında”gi nızamlar talaplarına uyqas, shańaraǵı, xalqi hám jurtına mexribanliq kórsetiwshi hám de olarǵa shin kewilden xızmet etiwshi, ǵárezsiz pikirleytuǵın, jismonan baquwat hám aqlan tereń, joqarı mádeniyatlı, oz kásipi sır-sırların tereń uyrengen, milliy hám ulıwma dunyalıq qádiriyatlami izzetleytuǵın, dóretiwshi hám ǵayratkor shólkemlestiriwshi shaxs retinde ısıw tabıwına múmkinshilik jaratıwdan ibarat.Sabaqlıqta ámeldegi oqiw programması talaplarına qaray “Pánge Kirisiw”, “Basketboldiń Ózbekistan dene tárbiyası hám sport háreketi sistemasındaǵı nizami”, “Ózbekstanda basketboldiń payda blıwı hám ǵárezsizlik dáwirinde onıń qáliplesiwi”, “Zamanagóy Basketbol jáne onıń aktual máseleleri ”, “Psixologiyalıq tayarlıq”, “Basketbol sabaǵı jáne onıń payda etiw qásiyetleri”, “Ózbekistanda asketbol rawajlanıwın basqarıw” “Jarıslarda Jámáátti basqarıw” temalarına tiyisli materiallar zamanagóy jantasıw tiykarında ashıp berilgen. Bunnan tısqarı bul sabaqlıqta “0yin texnikası”, “0yin taktikasi”, “0yin texnikası hám taktikasinda úyretiw stilistikai”, “Jarıs qaǵıydaları hám arbitrlıq qılıw”, “Jarıs otkeriwdiń shólkemlestirilgen tiykarlari”, “Taktika hám strategiya”, “Sport mekteplerine tańlaw ótkeriw oqiw gruppalarında shınıǵıwlardi shólkemlestiriw”, “Fizikalıq, texnikalıq, taktik tayarlıq”, “Sport trenirovkasiniń ulıwma tiykarlari” hám basqa temalarǵa tiyisli materiallar da jańa ilimiy-izertlew nátiyjeleri, aldıńǵı pedagogikalıq tájiriybelerge tayanilgan halda qayta aytılǵan.