Ministrligi

Kommunikativlik qarım-qatnas.
Inter belsendilik lik qarım-qatnas.
Perseptivlik qarım-qatnas.
1. Kommunikativlik qarım-qatnasta bir tárepleme xabar 
jetkeriledi. Múnásibet óz ishine birge islesiw is-háreketiniń 
qatnasıwshıları menen ózara xabar almasıwdı qamtıp alıp bolıp, 
kommunikativlik qarım-qatnas sıpatında bayanlanıwı múmkin. 
Oqıtıwshı hám oqıwshı bir biri menen qarım-qatnasqa kirisiw 
barısında qarım-qatnastıń tiykarǵı deregi bolǵan til hám sóylew is-
háreketi eń áhmiyetli bolıp esaplanadı.
2. Interbelsendiliklik qarım-qatnastıń áhmiyetli tárepi eki 
tárepleme bir-birine tásir etiw bolıp esaplanadı. Qarım-qatnasqa 
kirisiwshi oqıtıwshı óz ara tásir etiwde oqıwshılardıń tárbiyalıq is-
háreketine tek sóz arqalı emes bálki, pikir almasıw, háreket hám 
minez –xulıq penen ózara tásir ótkeriw túsiniledi.
3. Perceptiv qarım-qatnasta oqıtıwshı hám oqıwshılar jámiyeti 
ózara bir-birin basqarıwı, ańlawı túsiniledi. Bunda qarım-qatnasqa 
kirisiwshiler ózara bir-birin basqarıw arqalı olardan biri ekinshisiniń 
isenimine erisedi, aqıllı parasatlı, tájiriybeli, joqarı tayarlıqqa iye 
barkamal insan sıpatında tán alınadı.
Qarım-qatnastıń hár úshewi hám ózara birge islesiwdi 
shólkemlestiriwdiń 
usılları 
hám 
onda 
qatnasıwshılardıń 
múnásibetleri anıq kórinedi. Pedagogikalıq qarım-qatnas tabıslı 
shólkemlesiwi ushın, oqıtıwshı oqıwshılar menen birge islesiw is-
háreketine tereń kirip kete alıwı, shaxstıń hár tárepleme 
qáliplesiwiniń maqset hám wazıypaların tereń ańlap, háreket etiwi 
kerek.
Oqıtıwshılardıń tiykarǵı wazıypası shaxs erkinligin, erkin 
pikirlew qábiletin qáliplestiriwden ibarat. Sonda ǵana bilimlendiriw 
sistemasında erkin pikirlew imkaniyatı jaratıladı. Mámleket 
siyasatınıń ústin tarawı bolǵan nawqıran insan tárbiyasına 
55

---

juwapker – oqıtıwshılar moynına búgingi kúnde rawajlanǵan 
jámiyetimiz ushın jetik sanalı, erkin pikirley alatuǵın, minez-qulqı 
menen ózgelerge úlgi bolatuǵın bilimli, sabırlı, shıdamlı, óz kásibin 
tereń biletuǵın XXI ásir kadrların tayarlaw juwapkershiligi 
júklengen.
Oqıtıwshınıń tálim-tárbiya tarawındaǵı háreketine erisiwi lazım 
bolǵan bárshe jaqsı nátiyjeleri onıń oqıwshılar menen janlı hám 
erkin qarım-qatnasın tuwrı shólkemlestiriw eń tiykarǵı áhmiyetke 
iye. Oqıtıwshı sóz óneriniń sheksiz qúdireti tiykarında oqıwshılarǵa 
tárbiyalıq tásir kórsetedi, hár bir sabaqtı ónimli etip shólkemlestirip 
alıp baradı, oqıwshılar menen sóylesiwdi biledi, tárbiyanıń sáwbet, 
lekciya aytıp beriw sıyaqlı usıllarınan ónimli paydalanadı tálim – 
tárbiya barısında oqıwshılar menen qızıqlı qarım-qatnastı ámelge 
asıradı.
Tálim–tárbiyalıq háreketti bekkem shólkemlestiriw oqıtıwshınıń 
janlı qarım-qatnasın ónimli shólkemlestiriwge baylanıslı. Bunda 
oqıtıwshı hám oqıwshınıń qarım-qatnası jaqsı nátiyjeler beriwi ushın 
oqıtıwshıda oqıwshılar menen erkin qarım-qatnas qábileti bolıwı 
kerek. Oqıtıwshı menen oqıwshınıń qarım-qatnasın baylanıstırıwshı 
tiykarǵı qural –sóz. Oqıtıwshınıń sóz baylıǵı qanshelli kóp bolsa, 
qarım-qatnas alıp barıw qábileti tez kórinedi, jaqsı nátiyjelerge 
erisiw ańsat boladı.
Ádette, sóz baylıǵı kambaǵal bolǵan oqıtıwshılar óz 
pedagogikalıq háreketinde oqıwshılar menen tez-tez qarama-
qarsılıqlarǵa dus keledi. Oqıtıwshınıń janlı qarım-qatnası hár qanday 
tárbiyalıq shólkemniń mánis hám mazmunın oqıwshıǵa tábiyiy halda 
jetkizedi, usı barıstıń obekti hám subekti ortasında qarım-qatnas 
ushın bekkem kópir jaratadı hám ishki sezimler menen háreketiniń 
birigiwin támiyinleydi.