Ministrligi

İsenimge erisiw usılı oqıwshılar menen qarım-qatnas tiykarında 
tásir kórsetiwdin joqarı nátiyje beretuǵın usılı. Ol oqıwshı sanasına 
qaratılǵan bolıp, basqarıw arqalı oqıwshılar isenimine erisiw hám 
olardıń razılıǵın názerde tutadı. İsenimge erisiw dálillew, arqalı alıp 
barıladı. İsenimge erisiw usılı qarım-qatnas dástúri sıpatında 
sabaqtan tıs halatlarda, oqıwshı menen jeke halda sáwbetlerde, 
ruwxıy tárbiyalıq saatlarda qollanıladı. İsenimge erisiw usılı 
járdeminde oqıtıwshı oqıwshılardıń dúnyaqarasın qáliplestiredi, 
olarda óz-ózin tárbiyalawǵa qaray juwapkershilik tuyǵısın asıradı.
İsenimge erisiw usılı tek ǵana oqıtıw menen qarım-qatnas 
barısında emes, bálki tálim-tárbiyalıq háreketten tıs halatlarda da 
oqıwshıǵa tásir qıladı. Oqıwshı isenimine erisiw jaqsı hám jaman 
nátiyjeler payda qılıwı hám múmkin. Oqıtıwshı isendiriw menen 
60

---

oqıwshıda jaqsı tuyǵılardı oyatıw ushın tárbiyalıq metodlardı óz 
ornında qollanıwı shárt. Tárbiya barısında hár bir oqıwshınıń ózine 
tán qásiyetlerin esapqa alıw zárúr. Sebebi bir qıylı jastaǵı oqıwshılar 
psixikalıq tárepten túrli xarakterge iye bolıwı múmkin. 
Oqıwshılardıń qábilet hám talantları, qızıǵıwshılıqlarına, sabırlıq 
tuyǵıları hár túrli bolǵanı ushın bir oqıwshıǵa bolǵan paydalı 
isenimge erisiw usılı, basqasına zıyanlı bolıwı múmkin. Sonıń ushın 
hár bir oqıwshınıń ruwxıyatın, psixologiyasın, ishki dúnyasın 
oqıtıwshı turaqlı úyrenip barıwı, oqıwshılardıń ózine tán 
qásiyetlerin, tárbiyalanıwshı temperamentiniń ulıwmalıq tiplerin 
úyreniw metodikasın biliwı kerek. Máselen, kóriw hám esitiw 
qábileti, belsendilikligi tez ańlawı, sayız pikir júritiwi, ushqalaq yaki 
awırlıǵı, sóylemshek yaki kemgápligi, ǵayratlı yaki ǵayratsızlıǵı, 
jalqaw yaki umtılıwshańlıǵı, tártipsiz shala isleytuǵın, yaki iske tez 
kirisip ketiwi sıyaqlılar nerv háreketi sistemasına baylanıslı bolıp, 
oqıtıwshı oqıwshılar isenimine erisiw ushın olardı biliwı zárúr 
bolǵan juwmaqlardı islep shıǵıwı shárt.
Oqıwshılar isenimine erisiwdiń jáne bir qásiyeti oqıwshılardı 
shaxs sıpatında rawajlanıwda óz ózin tárbiyalaw. Ózin ózi 
tárbiyalaw oqıwshınıń ózin ózi basqarıwı, ózinde erkinlikti, sociallıq 
abıraydı, jetekshilik hám ǵárezsizlikti qıllıqtı qáliplestitiw. 
Oqıwshınıń jasırın qábiletleri óz ózine iseniw arqalı júzege shıǵadı. 
Oqıwshı ushın ózin ózi bahalaw qıyın halat. Oqıwshı tálim-tárbiya 
berip atırǵan oqıtıwshılarǵa isenim menen ámel etip, ózine isenim 
ruhında tárbiyalanar eken, onda dáslep, bekkem sabır qáliplesedi, óz 
wazıypasın tuwrı túsinedi, biliwı hám úyreniwge qızıǵıwı kúsheyedi, 
óz ózin hár tárepleme qáliplestiriwge umtıladı, ózine, qorshaǵan 
ortalıqtaǵı dosları kózi menen halıs baha beredi, ózine isenedi hám 
onda qanaatlanıw sezimi payda boladı. Xarakterindegi jaman 
ádetlerdi, zıyanlı sıpatlardı tez ańlap, olardı joq etiw hám qutılıwǵa 
urınadı.