Ministrligi

2. Oqıwshılar menen doslıq múnásibet.
Tiykarınan, qarım-qatnastan tiykarǵı maqset oqıwshılar menen 
doslıqa qarım-qatnastı júzege shıǵarıw. Oqıwshı shaxsın húrmet 
qılıw oqıtıwshınıń insansúyiwshilik tuyǵılarınan kelip shıǵadı. 
Oqıwshı shaxsın húrmet etiw, olarǵa sheksiz mehir-muhabbat 
kórsetiw hám olarǵa iseniw shárt. Balalarǵa qarata húrmet tuyǵısı 
olardıń kúshine kúsh qosadı, óz imkaniyatlarına iseniw tuyǵısın 
qáliplestiredi, tárbiyanıń ónimdarlıǵın asıradı. Oqıwshı shaxsın 
húrmet etiw hám múnásibetti ádalatlı talapshańlıq ólshemleri 
tiykarında qurıw. Doslıq qarım-qatnas oqıtıwshı menen oqıwshı 
ortasındaǵı bilimlerdi puxta ózlestiriwdi támiyinleydi hám bekkem, 
62

---

jeke pazıyletlerdi qáliplestiriwge xızmet qıladı. Pedagogikalıq 
barısta payda bolatuǵın qarım-qatnas ádebi oqıtıwshılardıń ádep-
ikramlılıq mádeniyatı, tárbiyalanǵanlıq dárejesinde kórinedi. 
Oqıtıwshınıń ózine hám óz kásibine, oqıwshılarǵa bolǵan múnásibeti 
onıń qarım-qatnasında anıq kóriniwi múmkin.
Óz háreketin endi baslaǵan oqıtıwshılar, tiykarınan, hár bir 
oqıwshınıń keleshegine úmit penen qarawı, onıń individual qatnasta 
háreket qılıwı, tárbiyalıq jazalaw usılların orınsız qollanbawı, 
oqıwshılar toparı aldına keleshektegi tárbiyalıq maqsetlerdi qoyıwǵa 
umtılıwı kerek. Jas oqıtıwshılar belgili bir pedagogikalıq tájiriybe 
sırların iyelewge umtılmasa,óz páninen bilimleri sayız bolsa, 
shaxslar arasındaǵı qarım-qatnasqa jaqsı qatnasta bolmasa, 
kommunikativlik qábiletti qálıplestirip barmasa, oqıwshılar onı áste - 
aqırın tán almay qoyadı. Nátiyjede oqıtıwshı hám oqıwshılar qarım-
qatnasında dúzetip bolmaytuǵın qátelikler payda bolıwı múmkin.
3. Qarım-qatnastı sociallıq ómir nızamlıqları menen 
baylanıstırıw 
Jas awladtıń ósip úlkeyiwi hám qáliplesiwine, ómir hám 
sociallıq ortalıq nızamlıqları hám turaqlı tásir etedi. Ortalıq sociallıq 
dereklerdiń eń áhmiyetli qásiyetlerinen bolıp, ol shaxsqa jaqsı yaki 
keri tásir etiwi múmkin. Ortalıq degende, shaxstıń tárbiyalanıp, 
qáliplesiwine tásir etiwshi sırtqı derek álem waqıyaları, hádiyseler 
jıyıntıǵı túsiniledi. Ortalıq túsinigi ózinde geografiyalıq – aymaqlıq, 
sociallıq mikro ortalıq qásiyetin ańlaydı. Tiykarınan, shańaraq, 
mektep, doslar ortalıǵı, teńlesler sıyaqlılardı óz ishine alatuǵın mikro 
ortalıq shaxstı tárbiyalaw procesine áhmiyetli tásir etiwi pedagog 
hám psixolog alımlar tárepinen tán alınǵan. Shańaraq ortalıǵı 
oqıwshınıń tárbiyası hám barkamal insan sıpatında qáliplesiwinde 
ózine tán áhmiyetli tárbiyalıq tásirge iye. Sonıń ushın oqıtıwshı 
qarım-qatnastı shólkemlestiriwde ata-analar, máhálle belsendilikleri, 
oqıwshılar jámiyeti belsendilikleri, uchastka orınbasarları menen 
barqulla baylanısta bolıp olar menen birgelikte háreket alıp barıwı 
kerek. Qarım-qatnasta sociallıq ómir nızamlıqların esapqa alıp, 
oqıwshılardı maqsetli tárbiyalawda tabıslarǵa erisiw ushın imkan 
jaratıladı.