Мир аммон деҳлавий чор дарвеш қиссаси

Иккимиз узоқ вақт қишлоқдан қишлоққа, шаҳардан 
шаҳарга, бир мулкдан иккинчи мулкка утиб, ҳар бир 
учраган одамдан у гузалнинг ному нишонини сўроқлаб 
кетавердик. Бирон одам на кўрганман, на эшитганман 
демаса-я. Шу тариҳа етти йил олам кезиб, сарсонлик- 
саргардонликда бир шаҳарга бориб қолдик. Бинолари 
олийшон, обод ва кўркам бу шаҳарда каттаю кичик 
фаҳат исми аъзам уҳир, тоат-ибодат қилар экан. Кўчада 
бораётиб, тиланчилик ҳилиб турган кўр ҳиндистонлик 
ҳарияни кўриб ҳолдим. Бирпас қараб турдим: унга ҳеч 
ким бир бурда нон бермас эди. Бу ҳолга таажжубланиб, 
унга 
жуда 
раҳмим 
келди. 
Чўнтагимдан 
бир 
тилло 
чиҳариб, ҳўлига тутҳаздим.
— Эй, саховат эгаси, худо тилагингни берсин. Сен 
бу шаҳарлик эмас, мусофирга ухшайсан,— деди ҳария 
ҳаҳимга дуо ҳилиб.
— Дарҳаҳиҳат, етти йилдан бери мен сарсона олам 
кезаман. Аммо маҳсадим чироғининг милтиллаган шуъ- 
ласи ҳам куринмайди. Бу шаҳарга эса бугун келдим,— 
дедим мен.
Чол дуо ҳила-ҳила бир томонга ҳараб юрди, мсн 
орқасидан 
эргашдим. 
У 
шаҳар 
ташҳарисига 
чиҳиб 
олийшон бир бинога кириб кетди, мен ҳам орҳасидан 
кирдим. Иморат анча путурдан кетиб, бузилиб-ёрилган 
бўлса ҳам, ҳеч тузатилмаган. "Бу ҳаср асли подшоҳларга 
муносиб экан. Ҳойнаҳой, янги ҳурилган пайтида ғоят 
муҳташам иморат бўлган бўлса керак,— деб дилимдан 
ўтказдим.— Ҳозир эса, вайронага айланиб ҳолибди. Ким 
билади, нега бу макон ташландиҳ бўлиб ҳолган-у, бу 
ҳария нега бу ерда яшайди?" Кўр ҳария ҳассасини 
дўҳиллатиб борар экан, ичкаридан бир аёлнинг овози