Mirzo ulug`bek nomidagi

SOXTA HADISLAR TO’QILISHIGA SABAB BO’LGAN
BIR NECHA OMILLAR 
1
. O’zlarini taqvodor zohid kishi deb bilgan ba’zilar odamlarni yaxshilikka targ’ib qilish, 
yomonlikdan qaytarish maqsadida hadis to’qiganlar. Odamlar esa ularning so’zlari va tashqi 
ko’rinishlariga ishonib, to’qigan narsalarini hadis deb qabul qilganlar. 
2
. O’z mazhablarining boshqalaridan ustun ekanligini isbotlash maqsadida turli hadislar 
to’qigan xorijiylar, shialar va shu kabi siyosiy va aqidaviy firqalar bo’lgan. 
3
. Har xil hadislar to’qib, musulmon va hadislarga zarar yetkazmoqchi ayrim islom 
dushmanlari harakati. 
4. Hokimlar va podshohlarga yoqish uchun ularning ishlariga moslab yoki maqtab hadislar 
to’qigan ayrim imoni zaif kishilar qilmishi. 
5
. Odamlarga qiziqarli bo’lishi va ularning e’tiborini tortib tirikchilik qilish maqsadida turli 
hadislar to’q’igan ba’zi qissachilar faoliyati. 
6. Birorta ha
m shayx bilmaydigan hadislar to’qib odamlar orasida shuhrat qozonmoqchi 
bo’lgan kishilar harakati. 

---

90 
Bu esa olimlar oldiga katta mas
’uliyatli vazifani, to’qima hadislarni va “sahih” – 
ishonchlilarini ajratib berish vazifasini qo
’ydi.
Islom olamida eng obro
’li hadis to’plamlari quyidagilar hisoblanadi: 
“Al-Jomе' as-sahih” (Sahihi Buxoriy), “Sahihi Muslim”, “Sunani Abu Dovud”, 
“Sunani Nasoiy”, “Sunani ibn Mojja”, “Sunani Termiziy”. 
Shuni alohida ta'kidlash kerakki, yurtdoshimiz Imom al-Buxoriy tomonidan tuzilgan 
“Sahihi Buxoriy”, ya'ni “Ishonchli to’plam” musulmon olamida Qur’ondan kеyin 
turuvchi birinchi mukammal manba hisoblanadi. To
’plamga Muhammad alayhissalom va 
u kishining sahobalari haqidagi hadislardan tashqari islom huquqshunosligi (fiqh), 
marosimchiligi hamda o
’sha davr tarixi va etnografiyasiga oid hadislar ham kiritilgan. 
Imom Buxoriyning ushbu asari kishilarda axloq-odob, halollik, rostgo
’ylik, poklik singari 
umuminsoniy fazilatlarni qaror toptirish va mustahkamlashda muhim ahamiyatga egadir. 
Ma'lumotlarga ko
’ra, Imom al-Buxoriy 600 mingga yaqin hadis to’plagan. Ulardan faqat 
7250 tasini 
“ishonchli” dеb hisoblab, o’z kitoblariga kiritgan. 
1993 yilning 23-24 oktabr kunlari O
’zbеkiston rahbariyatining qarori bilan dunyo 
muhaddislarining imomi, sultoni Imom al-Buxoriy tavalludining 1220 yilligi nishonlandi. 
Bu sanaga bag
’ishlab “Imom Buxoriy – hayoti va davri” mavzuida xalqaro ilmiy 
anjuman o
’tkazildi. 4 jildli “hadis” to’plamlari, shuningdеk, “Al-adab al-mufrad” (“Adab 
durdonalari
”) kitobining o’zbеk tilida nashr etilishi, 1992 yilda Prеzidеntimiz 
I.A.Karimov Saudiya Arabistoniga borganlarida, bu davlat podshosi Fahd ibn Abdul Aziz 
hazrati oliylarining ehtirom b
еlgisi sifatida hadya qilgan Ka'batulloh ustiga yopilgan 
Kisva 
– Ka'bapo’shning bir parchasini Yurtboshimiz Imom al-Buxoriy masjidiga tortiq 
qilganligi buyuk allomaning xotirasiga ko
’rsatilgan yuksak hurmat bеlgisidir. Bundan 
tashqari, 1998 yilda Imom al-Buxoriy tavalludining 1225 yilligi nishonlandi. Bu sanaga 
bag
’ishlab ulug’ alloma xotirasiga Samarqand viloyatining Chеlak tumanidagi Hartang 
qishloqida ulkan yodgorlik obidasi bunyod etildi.
Pr
еzidеntimiz I.A.Karimov “Yuksak ma'naviyat – yеngilmas kuch” asarida Imom 
Buxoriy haqida shunday d
еganlar: “Buyuk mutafakkir va allomalarimizning islom