Modul. Fanga kirish. Texnologik jarayonlarni boshqarishda hisoblash texnikasining roli

Integratsiyaning birinchi darajasi – kanal hosil qiluvchi va kommutatsion 
apparaturalarning tobora uyg`unlashishi (yaqinlashishi), ya`ni bu apparaturalarni 
tuzishda ishlash yagona printsiplarini qo`llash (signallarni vaqt bo`yicha ajratish); 
yagona element baza - O`KIS (o`ta katta integral sxemalar) gacha bo`lgan o`rta va 
katta darajada integratsiyalangan IMS lar, masalan, bitta kristalli EHM; umumiy 
boshqarish qurilmalari – maxsuslashtirilgan yoki universal EHM; ichki qurilgan 
o`zini - o`zi nazorat qilish va diagnostikalash tizimlari keng qo`llangan 
ekspluatatsiyalash. 
Hozirgi kunda integratsiyaning bu darajasiga ko`p jihatdan erishilgan. IKM 
turidagi uzatish tizimlari, shuningdek vaqtli kommutatsiya prinsipidagi 
kommutatsion apparaturalar. 
Integratsiyaning ikkinchi darajasi – turli xildagi xabarlarni (nutq, ma`lumot-
lar) yagona diskret (raqamli) shaklda uzatishni ta`minlaydigan raqamli aloqa tar-
moqlarini yaratish. Darhaqiqat, ma`lumotlar uzatish (MU) uchun keng qo`llanila-
digan tonal chastota (TCh) kanallari signallarni diskret ko`rinishda uzatish imkoni-
ni bermaydi (spektrlar moslashgan emas). Shuning uchun diskret signallar avval 
analog signallarga aylantiriladi, ularning spektri talab qilingan chastotalar soxasiga 
ko`chirtiriladi, analog signallar TCh kanallari bo`yicha uzatiladi, so`ngra yana 
analog shakl diskret shaklga aylantiriladi. Bu funktsiyalarni 11 modem bajaradi. 
Integratsiyaning uchinchi darajasi – xizmati integratsiyalangan yagona 
raqamli tarmoqni yaratish, u nafaqat turli ko`rinishdagi xabarlarni uzatibgina 
qolmasdan, balki keng doirada xiz-matlarni taqdim etadi, jumladan – dialog, 
hujjatlilik, grafik axborotlarni uzatish va qabul qilish.
Hisoblash texnikasi va aloqa texnikasi vositalarining rivojlanish tendensiyalaridan, 
shuningdek element bazalarining evolyutsiyasidan kelib chiqib, IXKRT bir qator 
ketma-ket rivojlanish bosqichlari: