Психологиялық зерттеулердің тэсілдері.Тэсіл-таным жолы осы амал арқылы ғылымның пэні зерттеледі. Психологиялық зерттеудің тәсілдері мына талаптарға сай болу керек: ең алдымен ғылыми тэсіл объективті болуы керек. Психикалық табиғаттың объективтілігі тұрғысынан оның қолданылуы психиканың ішкі және сырткы көріністерін біріктіруді ұйғарады. Тэсілдер сенімділікпен және валидтілікпен ерекшеленуі тиіс. Валидтілік деп, зерттелінетін жэне бағаланатын затқа сэйкес бейнеленетін тәсілдің касиетін айтады. Сенімділік - бір әдісті бірнеше рет қолданып, бірдей нәтижелерді алуға мүмкіндік жасайтын зерттелу эдісінің касиеті.
Профессор Н.И.Красногорский балалардың жоғары дәрежелі нервқызметінің даму жолдарын, ал профессор А.Г.Иванов-Смоленский адамдардыңбірінші және екінші сигнал жүйелерінің қызметін зерттеген.Психикалық процестерді зерттеуде кӛптеген аспаптар қолданылады.Мысалы, психикалық процестердің пайда болу шапшандығын өлшеу үшін -
хроноскоп, тері түйсігінің сезгіштігін байқау үшін - эстезиометр, зейіннің көлемін анықтау үшін - тахистоскоп, есітуді өлшеу үшін - аудиометр, денедегі бұлшық еттердің жұмысын тіркеп отыру үшін - эргографты пайдаланады.
Бақылау – оқиғаларға араласпай,психологик оқиға табиғий жағдайда қандай болып жатқан болса,сол түрінде үйреніледі.Адам психикасындағы өзгерістерді бақылау үшін мыналар амалға асырылуы керек:
1)Бақылау мақсаты,жұмысы белніленеді;
2)бақылау объекті таңдалады;
3)зерттелушінің жасы,жынысы анықталады;
4)Бақылау уақыты жоспарланады;
5) бақылау қанша созылуы тексеріледі.
6)Қайсы іс-әрекет бақылануы белгілеп алынады;
7)Бақылау түрі белгіленеді(жал,ыз,топпен);
8)Бақылауды жазып бару құралдары (kүнделік,кино-видио, сурет,) таңдап нәтиже системалы түрде жазылып барылады.Бақылыу арқылы түрлі жастағы адамдардың зейіні, сезімдері,нерв тізіміндегі сыртқы көрінісі,темперамент ерекшеліктері,мінез-құлқы,сөз әрекеті үйреніледі. Бұл әдіс зерттеушіден бақылаушылықты,үйреніліп жатқан психик оқиғаны табиғи жағдайда тексеру қабілетін талап етеді.
Do'stlaringiz bilan baham: |