“moliya” fanidan O’quv-uslubiy qo'llanma bilim sohalari

100$ ning turli intervallardagi diskontlangan qiymati 
r FOIZDA 1 YIL UCHUN 
r =
2% 
5% 
10% 
15% 
Yillik diskontlanadi 
$102.0 
$105.00 
$110.00 
$115.00 
Yarim 
yillik 
diskontlanadi 
102.01 
105.06 
110.25 
115.56 
Choraklik 
diskontlanadi 
102.02 
105.09 
110.38 
115.87 
Oylik diskontlanadi 
102.02 
105.12 
110.47 
116.08 
Haftalik diskontlanadi 
(52) 
102.02 
105.12 
110.51 
116.16 
Kunlik diskontlanadi 
(365) 
102.02 
105.13 
110.52 
116.18 
r FOIZDA 10 YIL UCHUN 
r =
2% 
5% 
10% 
15% 
Yillik diskontlanadi 
$121.90 
$162.89 
$259.37 
$404.56 
Yarim 
yillik 
diskontlanadi 
122.02 
163.86 
265.33 
424.79 
Choraklik 
diskontlanadi 
122.08 
164.36 
268.51 
436.04 
Oylik diskontlanadi 
122.10 
164.70 
270.70 
444.02 
Haftalik diskontlanadi 
(52) 
122.14 
164.83 
271.57 
447.20 
Kunlik diskontlanadi 
(365) 
122.14 
164.87 
271.79 
448.03 
(6% ÷ 365) har kuniga to’g’ri keladi. Biz 5-4 jadvaldan foydalanib yillararo 
diskontlashni ko’rishimiz mumkin. Chunki “foizdan foiz olinadi“diskontlash 
davrining uzoqligini bildiradi, diskontlanayotgan davr uzunligi va samarali foiz 
stavka o’rtasida teskari aloqa mavjud. Diskontlash davri qancha kam bo’lsa 
samarali foiz stavka shuncha yuqori bo’ladi. Va aksincha diskontlash davri 
qamchalik uzoq bo’lsa, samarali foiz stavkasi past bo’ladi. 
4. Bir xil bo’lmagan pul oqimlarining joriy qiymatini aniqlash
83
 
Teng bo’lmagan pul oqimlari va doimiy annuitetlar. Ba’zi loyihalar yagona 
pul oqimi va ba’zilar annuitetlardan iborat bo’lsa ham, ko’pchilik loyihalar bir 
qancha yillar davomida teng bo’lmagan pul oqimlariga ega bo’ladi. 10-bob 
ko’chmas mulkka investitsiya qilish masalasini tahlil qiladi va bu holatga tez tez 
83
Athur J. Keovn, John D. Martin, J. William Petty, Foundations of Finance, Global Edition, 9/E, Pearson 2016, 
161-164p. 

---

139 
duch keladi. Biz bunda turli pul oqimlariga ega loyihalarning joriy qiymatlariga 
emas balki, shu loyihadan shakllangan kirim va chiqimlarni o’rganib, loyihaning 
joriy qiymatini aniqlaymiz. Shunga qaramay, bu yetarli bo’lmaydi chunki har 
qanday pul oqimining joriy qiymati bugungi dollarda o’lchanadi va uni solishtirsh 
mumkin bo’ladi, shuningdek, pul kirimlaridan pul chiqimlari ayirib tashlanadi, 
barcha pul oqimlari bugungi dollarda hisoblanadi. Masalan, biz quyidagi pul 
oqimlarining joriy qiymatlarini aniqlamoqchi bo’lsak: 
Yil 
Pul oqimi 
Yil 
Pul oqimi 
1 
$0 
6 
500 
2 
200 
7 
500 
3 
-400 
8 
500 
4 
500 
9 
500 
5 
500 
10 
500 
Diskont stavka 6% belgilansa, diksontlangan pul oqimlarini joriy davrga 
keltirishimiz mumkin va umumiy qiymatini musbat pul oqimlarini qo’shish va 
manfiy pul oqimlarini ayirish orqali hisoblaymiz. Shuningdek, masalaga 4-yildan 
10-yilga qadar $500 annuitetni qo’shsak, u yanada qiyinlashadi. Buni moslashtirish 
uchun annuitetni 4 yil boshiga diskontlaymiz (yoki ohiriga) va o’sha davr joriy 
qiymatini aniqlaymiz. So’ngra yagona pul oqimini (7-yillik annuitetning joriy 
qiymati) joriy davrga keltirib olamiz. Natijada u ikki marta diskontlanadi, 
birinchisi 3 davr ohiriga keltiriladi, so’ng joriy davrga ketiriladi. Bu 5 jadvalda 
grafik jihatdan ko’rsatilgan va 6 jadvalda raqamlarda ifodalangan. Shunday qilib, 
teng bo’lmagan pul oqimlarining joriy qiymati 2185.69 dollarga teng. 
15.3-jadval