Moliya va soliqlar

Moliyaviy resurslar va ularning tarkibi
Bozor sharoitida iqtisodiyotning asosiy bo'g'ini korxonalar asosiy xo'jalik yurituvchi sub'ektlardir. Korxonalar turli faoliyat turlarini (sanoat, savdo va h.k.) amalga oshiradilar, ular davomida har xil turdagi tovar va xizmatlar ishlab chiqaradi, ularni sotadi, daromad oladi va taqsimlaydi, moliyaviy resurslarning tegishli fondlarini shakllantiradi.
Ulardan asosiylari - o'z mablag'lari va qarz mablag'lari.
O'z mablag'lari- bu korxonalarning doimiy muomalada bo'lgan va foydalanish muddati belgilanmagan mablag'lari. Ular korxona egalarining badallari va uning xo'jalik faoliyatining moliyaviy natijalari, ya'ni korxona aktivlarining o'z majburiyatlarini bajargandan keyin qolgan qismi hisobiga shakllantiriladi.
Qarzga olingan mablag'lar- bu kompaniya ma'lum muddatga, haq evaziga va keyinchalik qaytarish shartlariga ko'ra oladigan mablag'lar. Qarz mablag'lari korxonaning asosiy moliyaviy resursi bo'lishi mumkin. Ular bank kreditlari, boshqa tashkilotlardan olingan kreditlar, shuningdek kreditorlik qarzlarining barcha turlari hisobiga shakllantiriladi.
Shunday qilib, korxonaning moliyaviy resurslari korxona tomonidan foyda olish maqsadida xo‘jalik faoliyatini amalga oshirish uchun foydalaniladigan o‘z va ssuda kapitalining umumiy miqdorini ifodalaydi.
Korxonaning moliyaviy resurslarini tashkil etuvchi bir qator asosiy manbalarni ajratib ko'rsatish kerak:

• 
  foyda;
  
• 
  aylanma mablag'lar;
  
• 
  amortizatsiya ajratmalari;
  
• 
  byudjet mablag'lari;
  
• 
  maqsadli fondlardan olingan daromadlar;
  
• 
  markazlashtirilgan korporativ fondlardan olinadigan daromadlar;
  
• 
  kreditlar.
  

Foyda- bu har qanday mulk shaklidagi korxonalar tomonidan yaratilgan va xo'jalik faoliyatidan olingan daromadlarni taqsimlash natijasida ularning mulkini tashkil etuvchi moliyaviy resurslarning puldagi ifodasidir. Foyda biznes tuzilmalari darajasidagi asosiy moliyaviy kategoriya bo'lib, u korxonaning iqtisodiy faoliyatining ijobiy moliyaviy natijasini aks ettiradi. Foyda hajmi ishlab chiqarish samaradorligini tavsiflaydi va pirovardida ishlab chiqarilgan mahsulot va xizmatlar hajmi va sifatini, mehnat unumdorligi darajasini, ishlab chiqarish xarajatlari darajasini va boshqalarni ko'rsatadi.