Молиянинг ижтимоий иқтисодий моҳияти ва функциялари

Молиянинг моҳияти ва функциялари


Режа:

1. 
   Молиянинг ижтимоий иқтисодий моҳияти.
   
2. 
   Молиянинг асосий функциялари.
   
3. 
   Молиянинг вужудга келишининг объектив шарт шароитлари.
   

Молиянинг ижтимоий иқтисодий моҳияти ва функциялари.
Кишилик жамиятининг ривожланишидаги дастлабки меҳнат тақсимотларининг содир булиши натурал хужаликнинг емирилиши ва товар хужалигининг шаклланиш жараёнини юзага келтирди.
Товар хужалигининг шаклланиши қийматнинг оддий шаклини пайдо булишига олиб келди ва кейинчалик қийматнинг умумий ва пул шаклларини вужудга келиши билан давом этди. Ишлаб чиқариш жараёнининг эволюцион тарихий тараккиёти натижасида объектив иқтисодий катгория сифатида дастлабки молиявий муносабатлар ҳам шакллана бошлади.
Молия тушунчасининг мазмуни «пул тўлови», «даромад» «тўлов» деган полисемантик характердаги маъноларга эга булиб дастлаб XIII-XV асрларда италияда пайдо булган.
Молия дастлаб хар қандай пул туловларини англатган булиб кейинчалик бу тушунча иқтисодий субъектлар ўртасидаги пул муносабатлари тизимининг муҳим элементларидан бирига айланиб колди.
Аммо хар қандай пул муносабатлари тизими ҳам молиявий муносабатлар ҳисобланмайди. Шунинг учун ҳам молия ва пул ўртаси узаро бо\лиқлик билан биргаликда уларни солиштириб булмайдиган фаркли томонлари ҳам мавжуддир.
Чунончи, пул- товарлар дунёсидан ажралиб чикка ва барча товарлар учун умумий эквивалент ролини уйновчи махсус товардир.
Молия эса мавжуд узига хос пул муносабатлари тизимини уз ичига олади. Молия давлат ва бошқа иқтисодий субъектлар ўртасида турли хил куринишдаги пул фондларини шакллантириш билан бо\лиқ пул муносабатлари тизимидир.
Молиянинг моддий асосини пул айланиши ташкил килади.
Пул айланишининг 2 хил тури мавжуд:
- Накд пул айланмаси;
- Накд пулсиз айланмалар.
Реал пул айланмаси бу иқтисодий жараён бўлиб қийматни харакатини юзага келтиради ва ижтимоий меҳнат маҳсули бўйича пул тўловлари ва ҳисоб китоблари билан бираликда харакат қилади. Реал пул оборотларини асосий объектлари булиб кенгайтирилган такрор ишлаб чиқариш жараёнини молилаштиришнинг асосий манбаи булган молиявий ресурслар ҳисобланади.
Пул мунеосабатларининг алохида шакли сифатида молия қуйидаги характерли белгиларга эга:
- Пул муносабатлари характеридан иборат.
- Тақсимлаш характеридан иборат.
- Фондли характердан иборат.

	Молиянинг характерли белгилари.
Пул муносабатлари характери: 1.Яратилган қийматни тақсимлаш билан бо\лиқ пул муносабатлар 2. Турли хил пул фондларини шакллантириш билан бо\лиқ пул муносабатлари.				Тақсимлаш характери: