Молиявий кусаткичларнинг 2004 йилдаги усиши

TOSHKENT AMALIY FANLAR UNIVERSITETI
TARMOQLAR IQTISODIYOTI KAFEDRASI
MIKROIQTISODIYOT VA MAKROIQTISODIYOT
Toshkent 2023
3-мавзу. Талаб ва таклиф эластиклиги

• Эластиклик тушунчасининг моҳияти ва унинг турлари.
• Нархга боғлиқ талаб эластиклигини ҳисоблаш усуллари.
• Даромадга кўра талаб эластиклиги ва кесишган талаб эластиклиги.
• Нархга боғлиқ таклиф эластиклиги.
• Солиқ юкини истеъмолчи ва ишлаб чиқарувчи ўртасида тақсимланишини эластиклик назариясига кўра таҳлили.

1. ЭЛАСТИКЛИК ТУШУНЧАСИНИНГ МОҲИЯТИ ВА УНИНГ ТУРЛАРИ
Эластиклик - бир ўзгарувчининг бошқа бир ўзгарувчи таъсири остида ўзгаришини ўлчайдиган ўлчов; аниқроқ қилиб айтганда, бирор ўзгарувчининг бир фоизга ўзгаришини натижасида бошқа бир ўзгарувчининг маълум фоиз миқдорга ўзгаришини кўрсатадиган сондир.
Хусусан, нархга боғлиқ талаб эластиклиги, ED(P) неъматга бўлган талабнинг мазкур товарга бўлган нархнинг ўзгаришига таъсирчанлигини ифодалайди ва нарх бир фоизга ўзгаргандаги (ΔР/Р) талаб ҳажмининг фоиз(ΔQ/Q) ўзгаришида намоён бўлади.

ЭЛАСТИКЛИК ТУРЛАРИ

 Нархга кўра талаб эластиклиги
 Нархга кўра таклиф эластиклиги
 Даромадга кўра талаб эластиклиги
 А товарнинг Б товар нархига боғлиқ талаб эластиклиги (кесишган талаб элсатиклиги)
ТАЛАБ ЭЛАСТИКЛИГИГА ТАЪСИР ЭТУВЧИ ОМИЛЛАР

• Товарни алмаштириш мумкин (эмас)лиги
• Товарнинг истеъмолчи учун муҳимлик даражаси
• Истеъмолчи даромадида мазкур товарга йўналтириладиган харажатларнинг салмоғи
• Вақт омили
• Товар сифати
• Товар захираси ҳажми

 Q%

7
E D
p
P%
Бу ерда  Q% -Q нинг фоиз ўзгариш;
 P% -P фоиз ўзгариши.
2. НАРХГА БОҒЛИҚ ТАЛАБ ЭЛАСТИКЛИГИНИ
ҲИСОБЛАШ УСУЛЛАРИ

Талаб эластиклиги формуласи

Е < 1 талаб ноэластик Ноэластик талабга эга бўлган товарлар:

• Бирламчи эҳтиёж неъматлари;
• Ўриннини босиш қийин бўлган товарлар;
• Вақт омили (қисқа муддатли оралиқ).