Moylar va maxsus suyuqliklar

Transmission moylar 
Bu guruhdagi moylar avtomobillar traktorlar transmissiya  agregatlari va har 
xil  reduktorlarni  tishli  uzatmalarini  moylash  uchun  ishlatiladi.  Transmissiya 
moylarini asosiy xususiyatlaridan biri shundaki ularni uzoq vaqt davomida  50-150 
0
C harorat oralig’ida almashtirmasdan  foydalanish  mumkin. Transmissiya  moylari 
tishli uzatmalarda  kontaktlashish joylarida yuqori kuchlanishda emirilishini oldini 
oladi.  Moylar  moylash  xossalarini  yuqoriligi  bilan  birga  harorat  –  qovushqoqli  
xossalari  ham  yaxshi  bo’lishi  kerak  ya’ni  ular  emirilishini  oldini  olishi,  issiqlikni 
chiqarishi, shesternyalarni shovqini va vibrastiyasini pasaytirishi ularni urinishdagi 
kuchlanishlardan himoya qilishi kerak. 
Mexanik  transmissiyali  uzatish  korobkasi  moylari  va  gidromexanik 
korobkali  moylar  farqlanadi.  Mexanik  transmissiyada  moylarni  asosiy  funkstiyasi 
moylashdir, gidromexanikada esa bundan tashqari asosan gidravlik  muhit sifatida 
xizmat  qiladi.zamonaviy  avtomobil  transmissiyalarida  moyning  harorati  qoidaga 
ko’ra 100 
0
C dan oshmasligi kerak, ammo kontaktlashish nuqtalarida harorat 800-
1000
0
C  ga  etishi  mumkin.  15  xil  markadagi  transmissipon  moylari  ishlab 
chiqariladi ular shartli ravishda uch guruhga bo’linadi: 
Prisadkasiz  yoki  ximiyaviy  kam  aktivli  prisadkali  (73-2,  EFO,  DF-11  va 
boshqalar).  
O’rta  aktivlikdagi  prisadkali  (LZ-23k,  OTP,  LZ-619  va  boshqalar).  Yuori 
aktivli emirilishga qarshi prisadkali moylar (LZ-30912, xloref-40 va boshqalar). 
Klimatik sharoitlarga bog’liq holda yozgi (TAP-15 V), qishgi (TS-10-OTP), 
arktik  (TS
3
-9-shp)  va  barcha  faslarga  mos  (TE-15-780)  transmission  moylari 

---

146 
 
farqlanadi.  Transmissiya  moylarni  katta  qismi  ekstraktlar  yoki  qoldiq  moylarni 
distilyatlar bilan aralashtirish yo’li bilan tayyorlanadi. 
TAP  –  15  V  moyi  qoldiq  ekstrakt  va  distillyat  moylari  aralashmasiga 
(AZNII-ЦIATIN-1,OTP) prisadkalar qo’shib tayyorlanadi. 
 
 
 
 
 
 
100
0
C 
dagi 
qovushqoqligi, 
mm
2
/s  
14-16 
14-15 
9 
17,5 
-50
0
Cdagi 
qovushqoqligi, 
mm
2
/s  
- 
- 
35 
110-120 
Qotish 
harorati, 
0
C 
-20 
-25 
-50 
-25 
Ochiq  tigelda 
alangalanish 
harorati, 
0
C 
180 
180 
160 
200 
Mexanik 
aralashmalar 
miqdori, % 
0,03 
0,01 
0,02 
Yo’q 
OTP 
prisadkadagi 
oltingugurt 
miqdori 
1,2 
1,3 
- 
- 
LZ-619 
yoki 
PZ-23k 
prisadka, % 
1,9 
1,9 
- 
2,7-3,0 
Xlor  miqdori, 
% 
- 
- 
2,8 
- 
OPI 
ni 
emirilishga 
qarshi  xossasi, 
% 
- 
60 
80 
70 
R
S
 darajasi 
- 
36 
37 
37 
 
Umumiy  foydalanishda  ishlatiladigan  bu  moy  past  haroratlardagi  xossalari 
yaxshi bo’lmasada ko’proq ishlatiladi. Bir xil va issiq klimatik zonalarda TAp-15V 
moyini  hama  faslarda  ishlatish  mumkin.  TSp-14  moyi  –  40
0
S  da  ham  o’zining 
xossalarin saqlab yaxshi foyda beradi. 7% OTP prisadkasi mavjud bo’lgan TS-10-
OTP  moyi  shimoliy  rayonlar  uchun  mo’ljalangan.  Arktik  TSZp-9  moyini  9:1 
nisbatda  past  haroratda  qotuvchi  kam  qovushqoqli  moy  va  qoldiq  MS-20  moylari 
aralashmasiga  polimer,  emirilishga  qarshi,  korroziyaga  qarshi,  ko’pik  hosil 
bo’lishiga qarshi umumiy  15% prisadkalar qo’shish bilan tayyorlanadi.