Muallif: Shaybonov Muhsinbek 27/03/2023 03: 53: 18

---

Muallif: Shaybonov Muhsinbek 
27/03/2023 03:53:18 
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI
AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI
RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI 
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT 
TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI 
QARSHI FILIALI 
 
KOMPYUTER INJINIRINGI FAKULTETI
(5330600) DASTURIY INJINIRING YO’NALISHI
III
-BOSQICH 
DI 12-20
-GURUH TALABASI
SHAYBONOV MUHSINBEK
NING 
“
OPERATSION TIZIMLAR
”
FANIDAN TAYYORLAGAN 
2-MUSTAQIL ISHI 

Bajardi: 

Shaybonov Muhsinbek 
Qabul qildi:
 
 
 
 
Qodirov Bobur 

 
 
QARSHI-2023 

---

Muallif: Shaybonov Muhsinbek 
27/03/2023 03:53:18 
Reja: 
1. Operatsion tizimlarning jarayonlari boshqaruvni rejalashtirish parametrlari, 
rivojlantirish ko‘rsatkichlari. 
2. Operatsion tizimlarning jarayonni rejalashtirish algoritmlari. 
3. Jarayonlar o‘zaro bog‘lanishi algoritmlari (sinxronlashtirish). 
4. Sinxronlashtirish mexonizmlar jarayonlari. 
Operatsion tizimlarning jarayonlari boshqaruvni rejalashtirish parametrlari, 
rivojlantirish ko‘rsatkichlari. 
Operatsion tizimlarning jarayonlari boshqaruvni rejalashtirish parametrlari, 
rivojlantirish ko‘rsatkichlari quyidagilar:
1. Ishga tushirish vaqti: Bu parametr, tizimning qanday vaqt ichida ishga 
tushirilishi kerakligini aniqlashda yordam beradi. Bu parametr tizimni ishga 
tushirishda qancha vaqt talab qiladi, qanday qulaylik va taqiqatlikni o‘z ichiga oladi. 
2. O‘z-o‘zini qayta tiklash davomiyligi: Bu parametr tizimning o‘z-o‘zini 
qayta tiklaydi. [2] 
Maʼlumki, operatsion tizimlar, tizim tuzilishi va ishlashini boshqarishning 
kuzatuvchi jarayonlari va modullari to‘plamidan iborat. Tizimni rejalashtirish 
parametrlari uning ishlashini boshqarishda kerak bo‘lgan keyingi muhim 
ko‘rsatkichlardan baʼzilarini shakllantirishga yordam beradi. 
1. Tizim ko‘rsatkichlari: Tizimning ishlashini boshqarishning yana bir 
ko‘rsatkichi tizimning ish faoliyatining kuzatuvchi ko‘rsatkichlari hisoblanadi. 
Tizimning xotirasi, disk yozish va o‘qish tezligi, protsessor kuchli yoki yolg‘onlik, 
tarmoq ulanish tezligi va boshqa ko‘rsatkichlar, tizimning to‘g‘ri ishlashi uchun 
zarur bo‘lgan ko‘rsatkichlar hisoblanadi. 
2. Xavfsizlik: Tizimning xavfsizligi, tizimni yaxshi boshqarish uchun 
juda muhimdir. Xavfsizlik tizimga kirishga ruxsat berilgan foydalanuvchilar sonini 
cheklash, tizimni xakerlantirish va ma’lumotlar himoyalashni o‘z ichiga oladi. 
3. Qulaylik: Tizim boshqaruvchi tomonidan oson boshqarilishi va uni 
foydalanishini oson qilish kerak. Tizimni qulay boshqarish, tizimning 
rejalashtirilishidan qanchalik foydalanuvchi kengligi va uning qulayligidan ta’sir 
ko‘rsatishi mumkin. 
4. Taqiqat: Operatsion tizimlar to‘g‘ri ishlash uchun juda muhim va 
taqiqatga ihtiyotkor bo‘lishi kerak. Taqiqat kerakli tizim modullarida xatoliklar va 
xavfli holatlar aniqlanishi uchun juda kerakli hisoblanadi. 
5. O‘z-o‘zini qayta tiklash davomiyligi: Tizim o‘z-o‘zini qayta tiklash 
davomiyligi (recovery) kerakli bo‘lganda, tizim xatoliklardan to‘g‘ri qayta 
tiklanishi, tizimning yolg‘onliklardan xavfsizlikda saqlanishi mumkin bo‘ladi. [2]