Bizning tcvarak-atrofimiz, barcha narsalar, bizning o‘zimiz ham materiyaning bir bo'lagimiz. Keng ma’noda oladigan bo'lsak materiya bu moddiy borliqdir Bosliqa tabiiy fanlar kabi «Biofizika» fanining ham maqsadi tirik tabiat va tirik organizmni o ‘rganishdan iboral. Materiya doimo harakatdadir. Bu harakat oddiy ko‘chishdan tortib, tafakkurga qadar koinotda sodir bo'ladigan hamma 0‘zgarishlar va jarayonlarni o ‘z ichiga oladi. Biologik harakat materiya harakatining oliy shaklidir, lekin oddiy harakatni bilmasdan turib oliy harakat mexanizmini bilib bo'lmaydi. 0 ‘simlik va hayvonot olamida turli xil fizik va kimyoviy jarayonlar sodir bo'ladi. Ammo hayot harakatning oliy shakli sifatida unga har tomonlama yondashishni talab qiladi. Tabiat qonunlariga asoslangan holda, biologiya, fizika va kimyoning tutashish joyida yangi fan — «Biofizika» fani yuzaga keldi. Biofizika — biologik lizimlardagi fizik va fizik-kimyoviy jarayonlarni va tirik organizmga turli omillarnmg ta'sirini oTganadi. Biofizikaga quyidagicha taTif berish mumkin. Biofizika — fizik va fizik-kimyoviy jarayonlarni, biologik tizimlar ultrastmkturasini tashkil qilishning hamma sohalarini submolekular va molekulalardan to to'qima va to'liq organizmgacha oTganadigan fandir. Tirik organizmda sodir bo‘ladigan turli jarayonlarning murakkabligiga va o'zaro bog'Iiqligiga qaramasdan, ular ichidagi fizik jarayonlarni ajratib ko‘rsatish mumkin. Masalan, qon aylanishi bu jarayon suyuqlikning oqimi (gidrodinamika), tomirlar bo'ylab elastik to‘lqinlarning tarqalishi (akustika), yurakning ishi va quvvati (mexanika). biopotensiallar generatsiyasi (elektr), nafas olishda gaz harakati (aerodinamika), issiqlik uzatish (termodinamika), bug‘lanish (fazoviy o‘tishlar) va hokazo bo'limlarda oTganiladi. - Bizning tcvarak-atrofimiz, barcha narsalar, bizning o‘zimiz ham materiyaning bir bo'lagimiz. Keng ma’noda oladigan bo'lsak materiya bu moddiy borliqdir Bosliqa tabiiy fanlar kabi «Biofizika» fanining ham maqsadi tirik tabiat va tirik organizmni o ‘rganishdan iboral. Materiya doimo harakatdadir. Bu harakat oddiy ko‘chishdan tortib, tafakkurga qadar koinotda sodir bo'ladigan hamma 0‘zgarishlar va jarayonlarni o ‘z ichiga oladi. Biologik harakat materiya harakatining oliy shaklidir, lekin oddiy harakatni bilmasdan turib oliy harakat mexanizmini bilib bo'lmaydi. 0 ‘simlik va hayvonot olamida turli xil fizik va kimyoviy jarayonlar sodir bo'ladi. Ammo hayot harakatning oliy shakli sifatida unga har tomonlama yondashishni talab qiladi. Tabiat qonunlariga asoslangan holda, biologiya, fizika va kimyoning tutashish joyida yangi fan — «Biofizika» fani yuzaga keldi. Biofizika — biologik lizimlardagi fizik va fizik-kimyoviy jarayonlarni va tirik organizmga turli omillarnmg ta'sirini oTganadi. Biofizikaga quyidagicha taTif berish mumkin. Biofizika — fizik va fizik-kimyoviy jarayonlarni, biologik tizimlar ultrastmkturasini tashkil qilishning hamma sohalarini submolekular va molekulalardan to to'qima va to'liq organizmgacha oTganadigan fandir. Tirik organizmda sodir bo‘ladigan turli jarayonlarning murakkabligiga va o'zaro bog'Iiqligiga qaramasdan, ular ichidagi fizik jarayonlarni ajratib ko‘rsatish mumkin. Masalan, qon aylanishi bu jarayon suyuqlikning oqimi (gidrodinamika), tomirlar bo'ylab elastik to‘lqinlarning tarqalishi (akustika), yurakning ishi va quvvati (mexanika). biopotensiallar generatsiyasi (elektr), nafas olishda gaz harakati (aerodinamika), issiqlik uzatish (termodinamika), bug‘lanish (fazoviy o‘tishlar) va hokazo bo'limlarda oTganiladi.
- Tirik organizmda fizik mikrojarayonlardan tashqari molekular jarayonlar ham sodir boiadi va ular biologik tizimlarning liolatini belgilaydi. Bunday mikrojarayonlaming fizikasini tushunish organizm holati, ba'zi bir kasalliklarning labiatini anglash, dorilarning ta'sirini va shu kabilarni to‘g‘ri baholasli uchun zarurdir.
- Kasalliklarga tashxis qo‘yish biologik tizimlami tadqiq qilishning fizik usullari, tamoyillari va g‘oyalaridan foydalanishga asoslangan. Ko'pgina zamonaviy tibbiy asboblar tuzilishiga ko‘ra, fizik asboblardir, ulardan qon bosimini o'lchash, organizm ichkarisidagi tovushlarni eshitish, ichki organlarning kasal yoki sogligi haqida axborot olish, issiqlikdan kengayishga asoslangan termometrlar esa tibbiyotda keng tarqalgan tahli! qilish asboblaridir. Hozirgi davrda lexnika va elektronikaning rivqjlanishi tirik organizmda hosil ho‘ladigan kuchsiz biopotensiallami yozib olishga imkon bermoqda.
Do'stlaringiz bilan baham: |
