Muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti g. Tulenova, D. Sagdullaeva

505
 
ketgan, o’sha yerda o’z uyushmasini tashkil etgan. Uningcha, dunyoni bilish 
jarayoni, avvalo, raqamlarni bilishdan boshlanishi kerak.
Plyuralizm (lotin tilida plyural, ya’ni ko’plik degan ma’noni anglatadi) — 
olamning asosida ko’p narsa va ideyalar yotadi deb e’tirof etadigan ta’limotdir. 
Pozitivizm — fan ijobiy bilimlar bilan shug’ullanish kerak degan g’oyani 
ilgari suradigan oqim. 
Pragmatizm — haqiqatning qimmati uning foydaligi bilan belgilanadi deb 
hisoblovchi ta’limot. 
Pragmatizm — yunoncha «pragma» so’zidan olingan bo’lib amaliyot 
degan ma’noni bildiradi. Turli xil idealistik va diniy oqilmarning qo’shilishidan 
tarkib topgan XX asr falsafasidir. 
Praksiologiya — insonning predmetli-o’zgartiruvchan, amaliy faoliyati 
to’g’risidagi falsafiy ta’limot.
Psixoanaliz — XX asr ruhiy tahlil falsafasi. 
Rr 
Ratsionalizm — aqliy bilish olamni bilishning yagona manbai deb 
hisoblovchi oqim. 
Realizm — umumiy tushunchalar aniq mavjudlikni tashkil etadi, narsalar 
ularning ifodalanish shaklidir, deb hisoblovchi yo’nalish. 
Relyativizm — inson bilimining nisbiyligi, shartliligi va sub’ektivligi 
haqidagi ta’limot. 
Ss 
Sabab va oqibat. Narsa va hodisalarning ichki birligi, yaxlitligi va tarixiy-
tadrijiy rivojlanish tamoyiliga ko’ra, ularning mazmuni va sh akli o’zgarib turadi. 
O’z navbatida, har qanday sistemaning elementlari o’rtasidagi strukturaviy 
bog’lanish konkret mazmunga ega bo’lib, unga mos mazmunlarda o’z ifodasini 
topadi.
Sakrash—miqdor o’zgarishlaridan sifat o’zgarishlariga o’tish jarayoni. 
Siyosiy tashkilot — davlat, siyosiy partiyalar, jamoa tashkilotlarini 

---

506
 
ifodalovchi tushuncha
Sinergetika — olamning o’z-o’zini tashkil etishi, makon va zamonda narsa 
va voqealarning azaliy ketma-ketligi, o’zaro aloqadorligi, ularning muayyan 
tizimlardan iborat sababiy bog’lanishlar asosida mavjudligini e’tirof etishga 
asoslangan ilmiy qarashlar majmuidir.
Sifat — narsalarning ichki muayyanligi bo’lib, boshqa narsalardan ajratib 
turadigan xossa, sifatining boshqa narsalar bilan aloqadorligida tashqi namoyon 
bo’lishi.