Muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti r. R. Ibraimov, D. А. Davronbekov, M. O. Sultonova, E. B. Tashmanov, U. T. Aliyev «simsiz aloqa tizimlari va dasturlari»
Download 3.49 Mb. Pdf ko'rish
|
|
YSY orbitalari
Geostatsionar orbita. Ko‘plab mavjud SYATlar yo‘ldoshlarni joylashtirish uchun eng foydali bo‘lgan geostatsionar obitadan foydalanadi. Uning asosiy afzalliklari global xizmat ko‘rsatish zonasida uzluksiz sutkali aloqa imkoniyati va chastotaning surilishini deyarli to‘liq yo‘qligi hisoblanadi. Geostatsionar yo‘ldoshlar taxminan 36 ming kilometrlarda joylashishi va Yerning aylanish tezligida aylanishi bilan ekvatorda 135 joylashadigan yer sirtidan ma’lum nuqtada «osilib» turadi. Haqiqatda geostatsionar KAning orbitadagi holati o‘zgarmas hisoblanmaydi. U orbitaning degradatsiyalanishini keltirib chiqaradigan qator omillar ta’sirida sezilarsiz “dreyfga” uchraydi. Bunda bir yildagi orbita holatining o‘zgarishi 0,92 o ga etishi mumkin. Geostatsionar orbitadagi sun’iy yo‘ldoshlar qator kamchiliklarga ega, ulardan eng asosiysi signalning kechikishi hisoblanadi. Geostatsionar orbitadagi sun’iy yo‘ldoshlar 250 msli kechikish (har ikkala yo‘nalishlardagi) signallarning sifat xarakteristikalariga ta’sir qilmaydigan radio- va televizion uzatish tizimlari uchun optimal hisoblanadi. Radiotelefon aloqasi tizimlari kechikishlarga sezgirroq, chunki bu sinfdagi tizimlardagi yig‘indi kechikish taxminan 600 msni (yer usti stansiyalaridagi qayta ishlash va kommutatsiyalashni hisobga olganda) tashkil etadi, hatto zamonaviy aks-sadoni so‘ndirish texnikasi hamma vaqt ham yuqori sifatli aloqani ta’minlashga imkon beravermaydi. “Ikkilangan sakrash” holida (yer usti stansiya-shlyuzi orqali Retranslyatsiyalash) kechikish endi 20 %dan ortiq foydalanuvchilar uchun ma’qul bo‘lmay qoladi. Geostatsionar tizimlar arxitekturasi ajratilgan chastotalar polosasidan takroran foydalanish imkoniyatini, natijada ularning spektral samaradorligini cheklaydi. Geostatsionar KAlar qamrab olish zonasi yuqori kenglikdagi hududlarni (sh.k. va j.k. 76,5 o yuqori) o‘z ichiga olmaydi, ya’ni haqiqatda global xizmat ko‘rsatish kafolatlanmaydi. Shuningdek ta’kidlash kerakki, geostatsionar KAlar personal aloqa xizmatlarini faqat, agar ular Yer sirtida shakllantiradigan xizmat ko‘rsatish zonalari past orbitali sun’iy yo‘ldoshlar hosil qiladigan zonalar bilan deyarli bir xil bo‘lsa ta’minlay oladi. Hozirgi vaqtda geostatsionar orbitada juda “tirband” bo‘lib qoldi va yangi KAlarni joylashtirish bilan muammolar vujudga keldi. Ish shundaki, texnikanaing zamonaviy rivojlanishi darajasida o‘zaro halaqitlarning vujudga kelishi tufayli geostatsionar KAlar orasida orbital surilish 1 o dan kam bo‘lmasligi kerak, ya’ni orbitada 360 tadan ortiq bo‘lmagan sun’iy yo‘ldoshlarni joylashtirish mumkin (3.5-rasm). Download 3.49 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|