Muhandislik geologik tadqiqotlar
-rasm. Yaratilgan shurfda geologik kesmaning xususiyatlarini tekshirish va suratga olish
Download 6.17 Mb. Pdf ko'rish
|
-qullanma
|
23.1-rasm. Yaratilgan shurfda geologik kesmaning
xususiyatlarini tekshirish va suratga olish. 182 Shtol’nya (nem.) - konchilik ishlarida foydalanish uchun belgilangan, yer yuzasiga chiqish yo’liga ega bo’lgan, yon bag’ir bo’ylab qazilgan gorizontal kon inshooti. Suv oqishi uchun biroz qiyalab o’tkaziladi. Shtol’nyalar razvedka jarayonida va konni o’zlashtirishda ishlatiladi. Ularning shakli, ko’ndalang kesimining o’lchami va mustahkamlagich tipi tog’ geologiyasi va tog’texnik sharoitlariga qarab tanlanadi. Shtol’nyalar maqsadiga ko’ra transportli, shamollatuvchi va boshqa turlarga bo’linadi. Masalan, xabarlardan biri Volgograd GES to’g’onining o’ng tomonida va boshqa shunga o’xshash bir qator tuzilmalarda tadqiqotchilar katta tosh chiqindilaridan qo’rqqanlarida, suyultirilgan, suv toshqini ostida bo’lgan, tuproq ko’chkisi xavfli loyqa yog’ingarchilik mahsulotlarining paydo bo’lishida va ba’zida karst g’orlari yoriqlar bilan ochilgan. 23.2-rasm. Shimoliy Kavkazdagi Beshtau tog’idagi stolnya, ilgari uran rudalarini qazib olish uchun ishlatilgan Jeleznovodsk - Essentuki yaqinida joylashgan. Yer osti shaharlarining qismlaridan biri 23.2-rasmda tasvirlangan. Bu ham tog’ - kon sanoati. Kappadokiyada vulqon jinslaridagi toshlardai ko’plab shaharlarning rasmi (50000 aholisi bo’lgan) o’yib chizilgan. Bu shaharlarda suv ta’minoti, shamollatish, “mebel” tizimlari mavjud edi - bu yerda hamma narsa toshlarda o’yilgan edi. F.P.Savarenskiy (1939) ta’kidlaganidek, faqat shtolnnyalar ko’chki jism- larining sirtlari yoki surilma zonalarini, tog’li hududlarda esa qishloqlarni aniq- lashga yordam beradi. Loyqalanish - ko’p miqdorda turli o’lchamdagi gil va tosh parchalarini tashiydigan vaqtinchalik suv oqimi. Bu oqim ba’zan Shimoliy Kavkazdagi riverbedlar va tog’ vodiylarida, Sharqiy Sibir va uzoq Sharqning ayrim joylarida 183 to’satdan sodir bo’ladi. Loy ko’chkilari kuchli yomg’ir, qor va muzliklarning kuchli yerishi, shuningdek, zilzila yoki vulqon otilishidan keyin sodir bo’ladi. Sel to’lqinining balandligi 15-20 m ga etishi mumkin va bo’ronli oqimning ovozi o’nlab kilometrlarga eshitiladi. Download 6.17 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|