Мулоҳаза ва хулоса чиқариш referat

Ayiruvchi mulohaza deb «yo», «yoki», «yoxud» mantiqiy bog‘lovchilar vositasida bog‘langan oddiy mulohazalarga aytiladi. Bu bog‘lovchilar ikki oddiy mulohaza, bir qancha predikatlar yoki bir qancha sub’ektlarni birbiridan ayirib turadi. Masalan: “Nodira ingliz tilini yoki nemis tilini yoki ispan tilini o‘rganadi”. “Konsertda birinchi yoki ikkinchi qatorda o‘tiramiz”. Ayiruvchi (diz’yunktiv) mulohazalar oddiy va qat’iy turlarga bo‘linadi. Oddiy ayiruvchi mulohaza tarkibidagi mulohazalardan biri yoki hammasi chin bo‘lishi mumkin, qat’iy ayiruvchi mulohazada esa tarkibidagi mulohazalardan faqat bittasi chin bo‘ladi. Masalan: “A.Avloniy shoir yoki dramaturgdir.” Bu - oddiy ayiruvchi mulohaza. “Abdullaev musobaqada yo yutadi, yo yutmaydi.” Bu - qat’iy ayiruvchi mulohaza. Oddiy diz’yunksiya “˅”, qat’iy diz’yunksiya “˅ ” belgisi bilan ifodalanadi. Oddiy diz’yunktiv mulohaza p ˅ q formulasi bilan, qat’iy diz’yunktiv mulohaza p ˅ q formulasi bilan belgilanadi.
Diz’yunktiv mulohazaning chinlik tablitsasi

p	q		p ˅ q	p˅ q
chin	chin		chin	yolg‘on
chin	yolg‘on		chin	chin
yolg‘on	chin		chin	chin
yolg‘on	yolg‘on	n	yolg‘o	yolg‘on