2. Monosaxaridlarning oksidlanishi. Monosaxaridlar oksidlanganda bir yoki ikki asosli oksikislotalarni hosil qiladilar.
Oksidlovchi sifatida gipoxlorid yoki gipobromid kislotalardan foydalaniladi:
Ajralib chiqadigan HBr kalsiy yoki bariy karbonat bilan neytrallanadi.
3. Oksinitril sintezi. Bu reaksiya yordamida quyi monosaxaridlardan yuqori monosaxaridlar hosil qilish mumkin. Buni glukozadan D-geptoza hosil qilish misolida ko’rib chiqamiz:
4. Gidroksilaminning ta’siri. Bu reaksiya yordamida yuqori monosaxaridlardan quyi monosaxaridlarga o’tish mumkin bo’ladi:
5. Fenilgidrazin ta’siri. Bu reaksiya yordamida aldozalardan ketozalarni hosil qilish mumkin:
6. Ishqorlar ta’siri. Monosaxaridlarga ishqorlar ta’sir ettirilganda izomerlanadilar. Masalan, glukoza ishqor ta’sirida fruktoza va mannozga izomerlanadi:
7. Alkillash reaksiyasi. Monosaxaridlar alkillanganda ular yarimatsetallar shaklida reaksiyaga kirishadilar, ularga metil spirti bilan xlorid kislota aralashmasi ta’sir ettirilganda alkillash glukozid gidroksili hisobiga boradi. Metil xlorid bilan kumush oksidi aralashmasi ta’sir ettirilganda esa qolgan 4 ta gidroksil guruhi alkillanadi va pentametil-D-glyukozani hosil qiladi.
8. Glukozaga sirka angidridi bilan ta’sir ettirilganda pentaatsetilglukoza hosil bo’ladi:
9. Degidratlash reaksiyasi. Pentozalarga suyultirilgan sulfat kislota qo’shib qizdirilganda furfurol, geksozalardan oksimetilfurfurol hosil bo’ladi. Oksimetilfurfurol beqaror bo’lganligi sababli gidrolizlanib lavulin kislotaga aylanadi:
Do'stlaringiz bilan baham: |
