Mundarija: II. Bob. V. A. Motsartning hayoti va ijodi

II.Bob. Volfgang Amadey Motsartning hayoti va ijodi
Wolfgang Amadeus Mozart (Wolfgang Amadeus Mozart; 27-yanvar, 1756, Zalsburg — 5-dekabr, 1791, Vena) klassik eraning mashhur va koʻp taʼsir koʻrsatgan bastakori boʻlgan. Uning 600 dan ortiq kompozitsiyalari orasida simfoniyakonserto, kamer, pianino, opera va xor uchun yozilgan asarlar bor. Mozartning ishlaridan boshqa koʻpgina bastakorlar ilhomlanishgan va uning asarlari hamon orkestrlarning standart repertuarlaridan joy olgan.
Mozart — avstriyalik kompozitor. Vena klassik maktabining yirik namoyandasi. Sozanda, oʻqituvchi va kompozitor. Leopold Mozartning oʻgʻli va shogirdi. Yoshligidanoq noyob musiqiy isteʼdod va xotira egasi, virtuoz sozanda (pianinochi, skripkachi), mohir dirijyor va kompozitor sifatida tanilgan: 5 yoshidan ilk musiqa asarlarini ijod etgan, 6 yoshdan butun Yevropa boʻylab gastrolda boʻlgan. 1770 yildan Bolonya Filarmoniya akademiyasi aʼzosi. Zalsburg knyazarxiyepiskop saroyida konsertmeyster (1769—77) va organchi (1779—81), Avstriya imperatori Iosif II saroyida musiqachi va kompozitor (1787 yildan).
Maʼrifatchilik davri gʻoyalari taʼsiri ostida kamol topgan Mozartning ijodi 18-asrning badiiy choʻqqilaridan biri. Mozart uslubida klassik tizimga xos ratsionalizm mezonlari bilan birga sentimentalizm xususiyatlari oʻzaro tutashgan. Keng qamrovli musiqiy-badiiy obrazlar dunyosida joʻshqinlik va chuqur ehtiros, iroda va matonat, ayni paytda nafislik va mayinlik xususiyatlari keng oʻrin olgan. Uning shodlik, xushchaqchaq tuygʻularga boy, hayotbaxsh ijodida fojia mavzulari, dard-alam kayfiyatlari ham chuqur ifoda topgan.
Eng yirik musiqa ustalari oʻrtasida Mozart oʻz ijodining serqatlamligi va kengligi bilan ajralib turadi. Mozart deyarli barcha musiqa janrlariga murojaat etib, 600 ga yaqin asar yaratgan, musiqa tarixida goʻzallik va mukammal garmoniya timsoli sifatida oʻz nomini qoldirgan. Mozart operaning yangi turlarini yaratgan. „Figaroning uylanishi“ opera-komediyasi (1786), „Don Juan“ opera-dramasi (1787), „Seholi fleyta“ milliy opera-ertagi (1791) (jami 17 ta) jahon musiqali teatri xazinasining durdonalariga aylangan. Bulardan „Zaida“ (1780), „Haramdan olib qochish“ (1782), „Qohira gʻozi“ (1783) kabi operalarida Sharq mavzulariga murojaat qilgan. Mozart ijodida simfoniya (50 ga yaqin), cholgʻu konsert (40 ga yaqin), torli kvartet (23 ta), fortepiano sonatasi (21 ta) rivoj topdi. Mozart, shuningdek, turli cholgʻu asarlar, kantata, messa, kamer ansambllar, qoʻshiqlar muallifi. Uning soʻnggi asari — „Rekviyem“ (1791, shogirdi F. Zyusmayer tugallagan) mazkur janrning mumtoz namunasiga aylangan. Zalsburgda xalqaro „Mozarteum“ (tarkibida ilmiy, oʻquv, konsert boʻlimlari mavjud) muassasasi faoliyat koʻrsatmoqda (1880-yildan). Motsartning tarjimai holida musiqiy iste'dod bolalikdan erta topilgan. Ota o'z o'yinini organ, skripka, klavezezinga o'rgatgan. 1762 yilda Myunxenning Vena shahrida oilaviy sayohatchilar. Motsartning konserti, uning singlisi Meri Anna. Keyin Germaniya, Shveytsariya shaharlari atrofida sayohat qilishda, Gollandiya Musartning musiqasi tinglovchilar ajoyib go'zallik uyg'otmoqda. Birinchi marotaba bastakor kompozitsiyalari Parijda e'lon qilinadi.
Keyingi bir necha yil (1770-1774) Ageus Motsart Italiyada yashagan. U erda birinchi marta Operas ("Mitilat - King Pontic", "Lucius klomla", "qayg'uli kran", "qayg'uli soya").
E'tibor bering, 9 yilga kelib bastakorning keng repertuarining 40 dan ortiq asosiy asarlari kiritilgan.1775 yildan 1780 yilgacha Volfgang Amaltaning samarali faoliyati Motsart o'zining ajoyib kompozitsiyalari yaqinidagi yozuvlar sohasini to'ldirdi. 1779 yilda sud organistining darslaridan keyin Motsart simfoniyasi, uning operalari ko'proq va yangi texnikalar mavjud.
Vazibgal Motsartning qisqacha tarjimai holida, Konstans-Vaykaning nikohi, shuningdek, o'z ishida aks etgani ta'kidlandi. "Sereryadan o'g'irlab ketayotgan" opera o'sha paytlarning romantikasi bilan singdiriladi. Ba'zi Motsart opera tugallanmagan bo'lib qoldi, chunki oilaning og'ir moliyaviy ahvoli balansni turli vaqtdan beri turli ish o'rinlariga jalb qilishga majbur qildi. Aristokratona to'garaklar Motsartning pianino konsertlarini o'tkazdilar, musiqachilarning o'zi pyesa yozishga majbur bo'ldi, ularga buyurtma berish, o'rgatish.Volfgang Amadey Motsart (1756.27.1, Zalsburg — 1791.5.12, Vena) — avstriyalik bastakor. Vena klassik maktabining yiring namoyandasi. Sozanda, o'qituvchi va kompozitor. Leopold Motsartning o'g'li va shogirdi. Yoshligidanoq musiqa musiqasi istedod va hotira egasi, virtuoso sozanda (pianos, violinists), mohir dirijyor va composer sifatida tanilgan: 5 yoshdan birinchi musiqa asarlarini izhod etgan, 6 yoshdan butrolabun Europe berilgan
1770 Y. Dan Boloniya Filarmoniyasi Azosi akademiyasi. Zaltsburg, knyaz-arxiyepiskop saroyida konsertmeyster (1769—77) va organchi (1779—81), Avstriya imperatori Iosif II sarojida musiqachi va bastakor (1787 y. dan). Ma'rifatchilik davri Koyalari tatsiri ostida kamol topgan Mozartning ijodi 18-a.Ning badiiy chilaridan biri. Motsart usubida classicism khos ratsionalism mezonlari bn birga sentimentalism husiyatlari o'zaro tutashgan. Keng kamrovli musiqa-badiiy obzlar dunyosida zhushkinlik va chukur ehtiros, Iroda va matonat, aini paitda nafis-lik va mayinlik hususiyatlari keng o'rin olgan. Uning Shodlik, Xushchaqchaq Tuygularga Boy, hhayotbakhsh Ijodida Fojia Mavzulari, Dard-Alam Kaifiyatlari ham Chukur Ifoda Topgan. Eng yirik musiqa ustalari o'rtasida M. o'z iz izhodining serqatlamligi va aniqlash bn azhralib turadi. Mozart z barcha musiqa musiqa murozhaat etib, 600 hektar yain asar yaratgan, musiqa tarixida gzallik va mukammal harmony timsoli sifatida uz nomini qo'ldirgan. Motsart operatsion yangi turlarini yaratgan. "Figaroning uylanishi" opera-komediyasi (1786), "Don Xuan" opera-dramasi (1787), "Seholi nay" milliy opera-ertagi (1791) va b. (zhami 17 ta) jahon musiqali teatrlar xazinasining durdonalariga aylangan. Bulardan "Zaida" (1780), "Qaramdan olib Xochish" (1782), "Ko-ira Kozi" (1783) operalaridagi "Sharq mavzulariga murojaat kilgan" kabi. Motsart ijodida simfoniya (50 gektar yain), cholgu konsert (40 gektar yain), torli kvartet (23 ta), pianino sonatasi (21 ta) rivoj topdi. Motsart, schuningdeck, turli cholhu asarlar, kantata, mass, chambers ensemblear, qushiklap muallifi. Uning so'nggi asari - “Requiem” (1791, shogirdi F. Zyusmayer tugallagan) ushbu janrning mumtoz namunasiga aylangan. Salzburgda khalkaro "Mozarteum" (tarkibida ilmiy, uv, concert b'limlari mavjud) sohasi faoliyat kursatmoqda (1880 dan amo shu darajada kambag'al ediki, u zining phaqiron, g'arib uyini zo'r uchun bir bo'g'lam o'tin harid kila olmasdi. Shu bois nominy abadiilashtirgan ilohiy musiqalarni yaratayotib, qo'llariga jun paipoq kiyib o'tirar, shu bilan isssiqni saqlamoqchi bolardi. Motsart o'ttiz besh yoshida kasallik bilan o'g'rib, vafot etgan.
Bu davrga kelib, uning hayotiy quvvati, darmoni tamomila poyoniga etgan, ochlik, va hayotning tartibga solinmagan uqubatlari bu odamni adoi tamom kilgandi. Mozartning g’aribona dafn etish marosimi ammasi bo’lib bir funt sterlingga tushgan. Uning oddiy qaragay tobutini faqat olti kishi kuzatib borgan, ammo yomgir yog’gani bois ular tezda kabristondan ortga qaytganlar. Bizning dunyoda yangilikning o'zi yo'q. Muqaddas kitoblarda hom baxtli va baxtdan mosuvo oilalar trisida malumotlarni uchratish mumkin. "Qo'shiqlar qushii" ning shoh Sulaymonga oid bandida kelin-kuyovning to’ydagi suhbati bayonat romantik ruhda ehtiros bilan kuylanadi. "Sening erkalashlaring menga sharobdan afzal!" ─ Kelin dadasi. “Sen guzalsan, sevgilim! ─ javob beradi kuyov. ─ Men seni sevaman ... suyukligim ... "Yoqub va Rohila O'ziga xos vokea sevishganlar tarixidagi eng ta'sirchan lavhadir. Ibrohimning nabirasi Yqub ota-onasi bilan yashardi. Uylanish vaqti etgach, onasi uni o'zining yurtiga kelin tanlash uchun yuboradi. Yoqub u yerd Rohilani uchratib, sevib qoladi. Odatga ko'ra, Yqub izning otasi qo'lida yetti yil oldin, keyin keyin u kizini yo'llash rosilik bilardi. Ammo nikoh kechasi ota kuyovni aldaidi: Yqubni Rohilaga emas, boshka hunuk qiziga uy beradi. Yoqub uning qulida yana etti yil ishlaidi. Sevgilisig has ethishni orzu qiladi, hizmat kilgan yillari ham huddi bir kundai o'tib ketadi. Yoqubning muhabbati shu qadar kuchli edi.
Sizning mehr-muhabbatingiz-chi? Foydasiz tanqiddan tiyilish uchun etmaydimi u? Esingizda bo'lsin, siz tanqid qilishdan faqat yutqazasiz, holos. Tanid yordam avolni ohirlashtirish mumkin. Shusiz ham vaziyat murakkablashgandir, ehtimol.Motsart xaqida yozilgan barcha tarjimai xollarda uning uylanishi hayotini yakunlagan, deb xisoblaidilar. Masalan, Karl Kobald qaid ethishicha, “Motsartning uylanishi o'gir haet y'liga kirishining muqaddimasi bulgandi. Qashshoqlik bilan tinka-madorni kuritadigan kurash boshlandi. Bu yashab kolish uchun kurash olib boriladigan kunlik kurash edi ".uning ikki o'g'li bor edi. Hotini Konstantsa er-hotinlik oldin olti march homiladorlik va kwz yorishni boshdan o'tkazgan. Tunich farzandi bir necha oylik bulgach, o'ldi. yili uchun o'g'il Tomas tug'ildi. Oila bir haftalik chagalo bilan Shulerstrassga, chinam uyga joylashdi. "Figaroning uylanishi" operasi o'sha g'o'shada yozilgan. Motsart va Konstanta uchun Venada o'rniga turt yil eng baxtiyor lahzalar edi. dunyoga kelgan ikki qizaloq ham g'o'dakligida nobud bwldi (birining oltita nomi bwlib, ch'qintirgan otasi zhud
Volfgangning otasi Leopold Motsart bolalarining xar tomonlama keng bilim olishiga sharoit yaratib berdi. Yosh Motsart chet tillari, tarix, geografiya, arifmetika va boshqa fanlardan ham yetarlicha bilim oldi. U Parijda, Londonda opera teatrlariga va simfonik orkestr konsertlariga tez – tez borib turadi.
Volfgang Motsartning Italiyaga otasi bilan qilgan safari uning hayotidao’chmas iz qoldirdi. Italiya shaxarlarining boy arxitekrurasi, dilbar tabiat muzey va teatrlari yosh Motsartni yanada ilxomlantirib yubordi.
Bir necha oy davomida Motsart Italiyadagi eng yetuk musiqa nazoratchisi Padre Martinidan kompazitorlik sirini o’rgandi. O’qish oxirida 14 yoshli Motsart sinovlardan oily darajada o’tib, Boloniya
Musiqa Akademiyasining faxriy a’zosi diplomini olishga muyassa bo’ldi Yangi taassurot va yangi ilxomlar bilan u juda ko’plab musiqa asarlarini yaratadi. “Sexrli fleyta”, “Figaroning uylanishi” operalari, qator – qator simfoniyasi fortepiano uchun yozilgan sanatalar, konsertlar va xor uchun qo’shiqlar uning ijodiy maxsuli bo’ldi.
Motsartni mo’jizali bola deb atashar edi. Hayotini oxirida Venada yashadi. Bu yillar bastakorning yetuk ijodiy davridir. Bu yerda u turmush qurgan. Eng zo’r asarlarini shu yerda 
Yozgan.Motsart ishining o'ziga xos xususiyati - bu chuqur hissiyot bilan qattiq, aniq shakllarning ajoyibkombinatsiyasi. Uning ijodining o‘ziga xosligi shundaki, u nafaqat o‘z davrida mavjud bo‘lgan barcha shakl va janrlarda ijod qilgan, balki ularning har birida o‘zgarmas ahamiyatga ega bo‘lgan asarlar qoldirgan. Motsart musiqasi turli milliy madaniyatlar (ayniqsa, italyan) bilan ko'plab aloqalarni ochib beradi, shunga qaramay, u Vena milliy tuprog'iga tegishli bo'lib, buyuk bastakorning ijodiy shaxsi muhriga ega. Motsart eng buyuk musiqachilardan biridir. Uning ohangi Avstriya va nemis xalq qoʻshiqlari xususiyatlarini italyan kantilenasining ohangdorligi bilan uygʻunlashtiradi. Uning asarlari she’riyati va nozik nafisligi bilan ajralib turishiga qaramay, ularda ko‘pincha erkalik xarakteridagi ohanglar, katta dramatik pafos va qarama-qarshi elementlar mavjud.
Motsart operaga alohida ahamiyat bergan. Uning operalari musiqa san'atining ushbu turi rivojlanishining butun bir davrini ifodalaydi. Glyuk bilan bir qatorda u opera janrining eng buyuk islohotchisi edi, lekin undan farqli o'laroq, musiqani operaning asosi deb hisobladi. Motsart musiqali dramaning mutlaqo boshqa turini yaratdi, bu erda opera musiqasi sahna harakati rivojlanishi bilan to'liq birlikda. Binobarin, uning operalarida bir ma’noli ijobiy va salbiy obrazlar yo‘q, personajlar jonli va serqirra, odamlar munosabatlari, ularning his-tuyg‘ulari, intilishlari namoyon bo‘ladi. Eng mashhurlari "Figaroning nikohi", "Don Xuan" operalari edi sehrli nay». 1786 yilda "Figaroning nikohi" operasi yozildi va sahnalashtirildi, uning librettosi Lorenzo da Ponte edi. Vena shahrida uni yaxshi kutib olishdi, biroq bir nechta spektakllardan so'ng u olib tashlandi va 1789 yilgacha Antonio Salieri ishlab chiqarishni qayta tiklaguncha sahnalashtirilmadi.
"Don Xuan". Volfgang Amadeus Motsartning Lorenzo Da Ponte librettosiga (italyan tilida), qisman "Tosh mehmon"ga asoslangan, ikki qismli opera, Juzeppe Gazzaniga operasi Jovanni Bertati librettosiga. Bundan tashqari, Don Xuan haqida oldingi pyesalar juda ko'p. Don Xuan - bu yozilgan eng buyuk opera !!!
Die Zauberflöte operasi Volfgang Amadeus Motsartning ikki pardali librettosiga (nemis tilida) Emanuel Shikander tomonidan, ehtimol Karl Lyudvig Gieseke bilan hammualliflikda. Sehrli nayni nemislar Singspiel deb atashadi, ya'ni operetta yoki musiqiy komediya yoki opera balladasi yoki hatto opera komiksi kabi qo'shiq aytilgan o'yin (dramatik asar).Motsartning bolaligi bir qancha operalarning yaratilishi bilan ham o‘tdi. Lotin matnidagi “Apollon va Sümbül” operasi 1767 yilda Zalsburg universitetida o‘quv yili tugashi munosabati bilan yozilgan va talabalar tomonidan ijro etilgan. 1768 yilda 12 yoshli bastakor Vena teatriga "Xayoliy Simpleton" buffa operasini, shuningdek, "Bastien va Bastienne" qo'shiqlarini yozishni topshirdi.
1769 yilda Motsart kontsertlar bilan Italiyaga jo'nadi, Milan opera teatridan "Mitridatlar, Pontus qiroli" opera-seriyasi uchun buyurtma oldi, bu katta muvaffaqiyatga erishdi. 14 yoshli Motsart Boloniya akademiyasi a’zosi faxriy unvoni bilan taqdirlandi.
I davrning II bosqichi:
70-yillarda Zalsburgda yangi arxiyepiskop o'rniga yangisi - o'ziga qaram bo'lgan odamlarga qo'pol va shafqatsiz munosabatda bo'lishi bilan ajralib turuvchi Count Koloredo keldi. Bu uning xizmatini Motsart uchun chidab bo'lmas holga keltirdi. Bu yillarda Motsart asosan instrumental musiqa yozadi: kontsertlar, serenadalar, divertissementlar, kontsertlari.