Mundarija kirish; Art terapiya tushunchasi va mohiyati

Musiqa terapiya nima? 
Musiqa terapiya musiqiy taassurotlarni va ijodkorlikni umuman 
inson va xususan bemorning potensialini tuzatish, rivojlantirish va amalga 
oshirishda eng muhim omil deb biladi. 
Musiqa terapiya kursi qanday amalga oshiriladi? 
Musiqa olamida va unga bemorning munosabatida mavjud boʻlgan 
keng imkoniyatlardan foydalaniladi. Davolash seansi soʻzlar (suhbat) va 
tovushlardan (musiqa) iborat: har xil musiqa asboblarini chalish, qoʻshiq 
aytish, qoʻshiq va musiqa asarlarini birgalikda tinglash, davolovchi 
xususiyatlarga ega qoʻshiqlar yaratish va hokazo. 
Bemorlar koʻpincha diqqatni va harakatlar ketma-ketligini talab 
qiladigan vazifalarni yengish qobiliyatidan hayratda qolishadi. Bunday 
mashgʻulotlarda ular biror narsa qilishlari, yaratishi, hissiyotlari va 
fikrlarini musiqiy tovushlar va ritmlar orqali ifoda etishlari mumkin. Eng 
asosiysi musiqa terapiyasida musiqa chalishni yoki biror bir asbob 
chalishni bilish shart emas. 
Ayrim musiqa turlarini tinglash yurak urishini va qon bosimini 
pasaytirishi mumkin. Tadqiqotchilar musiqa va sukunatning turli xil 
kombinatsiyalarini sinab koʻrishdi va qon va yurakdagi eng yaxshi 
ohanglar boy aksanlar bilan, tez va sekin urishlarda oʻzgarib turishini 
aniqladilar. Oldin 10 soniyali musiqiy introlar Verdining ariyalari, yurak- 
qon tomir ritmi bilan mukammal sinxronlashtirildi. 
Bundan tashqari musiqa kayfiyat va hissiyotlarni ragʻbatlantiruvchi 
taʻsirga ega boʻlib, sport ruhini saqlab qolishga imkon beradi va shu bilan 
fitness koʻrsatkichlariga uzoq muddatli taʻsir koʻrsatadi yurish va 
yugurishda mushaklarni boʻshashtiruvchi qobiliyatiga ham ega. 
Musiqa fikrlash va xotira jarayonlarini tuzadi. Tovushlar assotsiativ 
tuzilmalar bilan oʻzaro aloqada boʻlib, haqiqiy xotiralar va tajribalarni 
ongga “tortib oladi”. Hatto musiqa deb atash qiyin boʻlgan narsa - 
dissonanslar va ochigʻini aytganda kuylar xotira va ongga taʻsir qilishi 

---

32 
mumkin va shu sababli umumiy holatga ijobiy taʻsir koʻrsatadi. 
Musiqiy terapiyaning uchta asosiy shakli mavjud: 
• 
Retseptiv 
• 
Integral 
• 
Faol 
Qabul qiluvchi musiqiy terapiya (passiv) bemorning oddiy terapevt 
pozitsiyasini egallab, musiqiy terapiya seansi davomida unda faol ishtirok 
etmasligi bilan farq qiladi. Unga turli xil musiqiy asarlarni tinglash yoki 
ruhiy salomatligi holatiga va davolanish bosqichiga mos keladigan turli xil 
tovushlarni tinglash taklif etiladi. 
Musiqiy terapiyamng faol usullari musiqiy material bilan faol 
ishlashga asoslangan: cholgʻu chalish, qoʻshiq aytish. 
Integratsion musiqa terapiyasi musiqa bilan bir qatorda boshqa 
sanʻat turlarining imkoniyatlaridan foydalanadi: musiqaga rasm chizish, 
musiqiy oʻyinlar, pantomima, musiqaga plastik dramatizatsiya, sheʻrlar, 
rasmlar, musiqa tinglagandan keyin hikoyalar yaratish va boshqa ijodiy 
shakllar.