Mundarija: Kirish Asosiy qism I bob. Poya o’simlik tayanch organi

Dixotomik shoxlanishda poya ma`lum bir miqdorda o`sgach, uchki qismi ikkiga bo`linadi, keyinroq poyaning uchi yana ikki bo`linib ketadi va hokazo. Bunday shoxlanish lishayniklar, plau toifalar hamda qirqquloqtoifalarda uchraydi. Dixotomik shoxlanish juda ham qadimgi shoxlanish bo`lganligi uchun gulli o`simliklarda uchramaydi.
Monopodial shoxlanishda poyaning uchki kurtagi o`simlik nobud bo`lguncha o`sishni davom ettiravyeradi. Uning yon kurtaklardan yon novdalar ham hosil bo`lib turadi. SHuning uchun ham daraxtlarning asosiy poyasi o`sib yo`G’onlashadi va yiriklashib ketadi. QaraG’ay, tiloG’och, mirzatyerak kabi daraxtlarning katta bo`lishligi shundan deb hisoblash mumkin.
Simpodial shoxlanishda asosiy poyadagi uchki kurtak ma`lum vaqtdan so`ng o`sishdan to`xtaydi. Bunda u gulga, ayrim o`simliklarda esa tikanga yoki jingalakka aylanadi. Uning ostidagi yon kurtak esa o`sishni davom ettiradi. Bunday o`sish bir necha bor qaytariladi. Ana shunday shoxlanishda novdalar qisqa, ya`ni syerbo`G’im bo`ladi. Barglar qalin joylashgan simpodial novdalarni ko`pincha meva byeruvchi shox deb ataladi.
Masalan, olma, o`rik, uzum, G’o`za, pomidor va bodringlar simpodial shoxlanishga ega. Bunday shoxlarda gul, meva va uruG’ hosil bo`ladi. SHuning uchun ham meva daraxtlarida ko`pincha monopodial shoxlar kesib tashlanib, simpodial shoxlar qoldiriladi. Bu esa meva daraxtlaridan yuqori hosil olishda muhim agrotexnik omil hisoblanadi. Simpodial shoxlarini ko`paytirish uchun ekinlar chekanka qilinadi. Gulli o`simliklarda simpodial shoxlanish ustun turadi. Simpodial shoxlanishga ega bo`lgan o`simliklarning bo`yi birmuncha past bo`ladi, chunki tepa kurtak o`z funktsiyasini to`liq bajarmaydi, natijada yon novdalar tez rivojlanadi. Bu novdalar esa ko`plab uruG’li meva hosil qiladi. Monopodial shoxlanish novdalarni o`stirsa, simpodial shoxlanish gul hosil qilib, uruG’, meva tugishda qatnashadi. Ham simpodial, ham monopodial shoxlanish nok, G’o`za, olma, chinor kabi o`simliklarda