Mundarija: Kirish I bob. Basketbol o’yin qoidasi va musobaqa tashkil qilish asoslari

Zonali himoya sistemasi. Bu sistema ham himoyalanayotgan jamoa o’yinchilarini jarima otish maydonchasi atrofida to’playdi. Har bir o’yinchi shchit yaqinidagi ma’lum zonani qurqlaydi, o’yin davomida uning zonasiga kirgan har qanday raqib hujumchisini ta’qib qiladi. Bunday himoya asosan nisbatan sekin harakat qiladigan markaziy o’yinchilarini shchit yaqinida ishlatishga harakat qilayotgan va o’rta va uzoq masofadan to’pni savatga aniq tashlayolmidigan hamda to’pni tez va aniq uzata olmaydigan baland bo’yli o’yinchilari ko’p bo’lgan jamoaga qarshi qo’llaniladi.
Sistemaning ijobiy tomonlari shundaki, u raqibning orqasidan tinmay yugurishni talab qilmaydi, o’zining shchiti yaqinida shchitdan sapchigan to’p uchun kurashga yengillashtiradi, rejali ravishda tez qarshi hujumga o’tish imkonini beradi, raqibning oldindan o’rganilgan to’siq, to’qnashtirish, kesishib o’tish bilan bo’g’liq kombinatsiyalarini amalga oshirishini qiyinlashtiradi.
Sistemaning salbiy tomonlari shundaki, qurqlanayotgan uchastkadan tashqarida to’pni egallash uchun kurashning faolligini susaytiradi, tashabbus hujum qilayotgan jamoaga o’tadi, to’siqsiz savatga to’p otishga yo’l qo’yiladi va birinchi hujumchining bir ikki qatnashuvchi doyrasiga gruppirovka bo’lsa, himoyaning balansi ta’minlanmaydi.
Tarqoq himoya. Avvaliga bu himoya raqiblarni o’zini shchitidan uzoqda har qanday huqtada kurash olib borishga majbur qiladi, shu bilan birga o’yinchilar to’pni olib qo’yishga yoki hujumchilarning rejalangan kombinatsiyali o’yinini buzishga, ularni shoshilishiga, ma’lum bir rejasiz harakat qilishga majbur etishadi.
Tarqoq himoya ikkita sistemada amalga oshiriladi; shaxsiy pressing va zonali pressingda.
Shaxsiy pressing himoyaning eng faol sistemasidir. Buning mohiyati shuki, to’p raqibning qo’liga o’tishi bilan himoyalanayotgan jamoaning har bir o’yinchisi “o’zini” hujumchisini butun maydon bo’ylab unga erkin harakat qilishga yo’l bermay, to’pni olish va o’zi xohlagan yo’nalishda uzatishga yo’l qo’ymay ta’qib qila boshlaydi. Pressing yo’rdamida hujumkor o’yin olib boorish sur’atni ko’tarish, raqibni o’yinini olib boorish uchun mo’ljallangan rejadan voz kechishga majbur qilish mumkin.
Agar hujum qilayotgan jamoa pressinga qarshi hujumni jarima otish maydonchasining yarim doyrasiga chiqarilgan markaziy o’yinchi orqali o’tkazishga harakat qilsa, markaziy o’yinchini to’p olishiga yo’l qo’ymay, uni orqa – yo’n tomondan ta’qib qila boshlash kerak. Himoyachi tepasidan hujumchiga yuqoridan uzatilgan to’pga qarshi straxovkani shu paytda to’pdan ancha uzoqdagi o’yinchini ta’qib etib yurgan o’yinchi amalga oshirishi kerak.