Mundarija: Kirish I. Bob. Pedagogik jarayonni rejalashtirish shakllari

2.3. Rejalashtirish formalari
Rejalashtirish turlari ta'lim dasturiga va pedagogning professional darajasiga bog'liq. Rejalashtirishning quyidagi shakllari mavjud:
1. Matnli - rejaning eng batafsil shakli. Boshlang'ich o'qituvchilar uchun zarur. Barcha tadbirlar, vazifalar, usullar va shakllar haqida ma'lumot beradi.
2. To'r naqsh:1 sahifa - bolalar ro'yxati, 2 bet - darslar jadvali, 3 bet - ta'lim, taraqqiyot va ta'limning asosiy vazifalari (10 dan ortiq bo'lmagan). Ushbu vazifalar butun hafta mobaynida, barcha tadbirlarda belgilanadi. Misol uchun: «Ajoyib paqir» o'yinini yozamiz, keyin esa burchakda muammo raqami.
2 yoshdan 6 yoshgacha bo'lgan bolalar guruhlaridagi bolalar ro'yxati notebook oxirida joylashgan bo'lib, kichik guruhlar tarkibi yil davomida o'zgarishi mumkinligi sababli qalam bilan to'ldiriladi. Bolalarning yoshi qanchalik kichik guruhlar bo'lsa. Bolalarning xayrixohligi bo'yicha yakunlangan kichik guruhlar.
Rejalashtirilgan tadbirlar bir hafta davomida bir mavzu bilan bir-biriga bog'lanishi kerak. Har bir tadbirning murakkabligi kechagi voqealarning davomi bo'lishi kerak. Qoidani tajribali o'qituvchilar tomonidan ishlatiladi.
3. Blokni rejalashtirish - ijodiy, mas'uliyatli pedagoglar uchun variant. Hafta mobaynida bir ob'ekt, hodisa yoki mavzuning ijro etilishi. Ushbu reja rejasi guruhlarda amalga oshirilishi mumkin. erta yoshda va yosh guruhlar. Misol uchun: "Baliq" mavzusi Nutqning rivojlanishi "Baliq uxlaganda qayerda" she'rini o'qish, Chizma - "Tail baliqlarini chizish", Ob'ektiv dunyo - "Ko'p rangli baliqlar" va boshqalar.
Yaxshi rejani sifatini aniqlashning asosiy mezoni har bir bolani mazmunli va qiziqarli faoliyat bilan ta'minlashdir.
PEDAGOGIK PROGRAMNI REJALAShTIRIShDA KOMPLEKS AYRIM
Maktabgacha ta'limning asosiy umumiy ta'lim dasturining tuzilishi bo'yicha Federal davlat talablariga muvofiq, Rossiya Federatsiyasi Ta'lim va fan vazirligi (bundan buyon matnda FGT) buyrug'i maktabgacha ta'lim muassasalarida murakkab mavzuli printsip asosida o'quv jarayonini rejalashtirishi kerak.
Bunday rejalashtirish ma'lum qoidalarga rioya qilishni o'z ichiga oladi. Birinchisi - tematik rejalashtirish printsipi - mavzu dasturdan olinganligini ko'rsatadi. U turli xil bolalar faoliyatining bir nechta ta'lim sohalari tarkibiga kirib, bolalar bilan ishlashning yoshga mos shakllarini (o'yin, kuzatish, ekskursiya, suhbat va boshqalar) qo'llash orqali amalga oshiriladi.
Ratsionallik printsipi o'quv jarayonini tashkil etishning bunday usullari va shakllarini aniqlash imkoniyatini anglatadi. Bu muayyan vaqt (kun, hafta, oy) bolalarni ortiqcha yuklamasdan, sifatli natijaga erishish imkonini beradi - o'quvchilar tomonidan materiallarni o'rganish.
Qurilishning anik printsipi etnik-madaniy komponentlarni, shuningdek, o'ziga xos xususiyatlarni hisobga olishi kerak maktabgacha tarbiya.
Men kompleksning misolini keltiraman anik rejalashtirish asosiy umumiy ta'lim dasturida maktabgacha ta'lim Umeika (MADOU №13 Umka) Bir hafta bir mavzuga bag'ishlangan: mavzu nafaqat psixologik va pedagogik ishlarning mazmuni va tashkiliy ta'lim faoliyati, balki guruh va rivojlanish burchaklaridagi materiallarni tanlashda ham o'z aksini topgan.
Tanlangan mavzu doirasida turli ta'lim sohalaridagi maqsadlar va vazifalar birlashtirilib, ular bir-birlarini boyitib, bir-birini to'ldiradi, bolaning aql-idrokida dunyoni yaxlit tasavvurini shakllantirishga hissa qo'shadi.
O'quv yili uchun o'quv jarayonini rejalashtirish quyidagilar asosida amalga oshirilishi mumkin:
· leksik mavzular , yildan yilga takrorlangan ("kuz", "kasblar", "xavfli ob'ektlar", " Yangi yil"," Mening uyim, mening oilam "," Uy va bezak qushlari "va boshqalar)
· bayram tsikli asosida o'tkaziladi bu bolalarning kattalar jamoasi hayotida muhim voqealarga asoslangan (Ma'lumot kuni, tug'ilgan kun bolalar bog'chasi, Yangi yil, Kolyada, Shrovetide va boshqalar).
Baza belgilaganidan so'ng, o'quv yili uchun mavzu oralig'i ko'rsatilib, vaqt oralig'i ko'rsatilgan.
Mavzu Haftalik rejalashtirish umumiy talablar tizimiga asoslangan. Eng avvalo, bolalar bilan ishlash vazifalarini belgilaydi Dasturga muvofiq yosh guruhi o'quvchilar va haftaning mavzusi. Misol uchun: "Rossiyaning poytaxti, uning tarixi to'g'risida" yoki "o'zingiz, oilangiz, jamiyat, davlat, dunyo va tabiat haqida birlamchi g'oyalarni shakllantirish" haqidagi bolalarning bilimlarini kengaytiring va umumlashtiring.
Keyingi o'quv materialining mazmuni ta'kidlangan ta'lim dasturiga muvofiq. Bolalar bilan ishlashning shakllari, usullari va texnikasi ko'rib chiqiladi. dasturiy vazifalarni bajarish bo'yicha. Uskunalar tayyorlanmoqda guruhning rivojlanish muhitiga (ko'rgazmalar, o'yin burchaklarini to'ldirish, yangi narsalarni kiritish, o'yinlar, va boshqalar) qanday o'zgarishlar kiritish kerakligini tahlil qiladi.
Rejalashtirish turlari va turlari maktabgacha ta'lim muassasalarida
Rossiya ta'limidagi o'zgarishlar o'qituvchilarga maktabgacha ta'lim vazifalarini amalga oshirishda yangi yondashuvlarni izlashga undaydi. O'zgarishlar nafaqat dasturiy hujjatlarga, balki bolalar bilan o'qituvchilarning faoliyatiga ta'sir ko'rsatdi. Ma'lumki, rejalashtirish harakatning birinchi qadami bo'lishi kerak.
Biz O'z DP uchun rejalashtirishni tuzishda o'zimizga yo'naltirilgan hujjat o'zgarmadi. Bu RSFSR Xalq ta'limi vazirligining 1988 yil 20 sentyabrdagi «Maktabgacha ta'lim muassasalari hujjatlari to'g'risida» № 41-sonli buyrug'i.
Ushbu hujjatga muvofiq bolalar bog'chasida foydalaniladiikkita asosiyrejalashtirish shakllari: yillik va taqvim rejasi .
Yillik rejasi Maktab yilidagi ish maktabgacha ta'lim muassasasining eng muhim mahalliy harakati hisoblanadi. To'liq bajarish kerak Federal qonun "Rossiya Federatsiyasida ta'lim to'g'risida", Federal Davlat ta'lim standartlari, Federal va shahar qonunchiligining talablari va pedagogik boshqaruv, didaktika, psixologiya va boshqa zamonaviy yutuqlarga asoslangan bo'lishi kerak.
DOW yillik rejasini yozish shakli boshqacha bo'lishi mumkin.
taqvim (oyga bo'linadi)
tsiklik (ishning muayyan davriyligi mavjud),
matnli (kontentning matnli tavsifiga ega bo'lishi kerak)
jadvallar (tabulyatsiz yozish shakliga ega),
blok - sxematik ( ba'zi bir bloklarga bo'linadi).
Lekin har qanday shaklda yillik reja yoziladi, birinchi qism "o'tgan o'quv yilidagi ishlarning tahlili" dir.
Endi maktabgacha o'qituvchilarni rejalashtirish haqida batafsil gapirishni istayman.
O'qituvchilar an'anaviy ravishda bunday qo'llanilganrejalashtirish turlari kabitaqvim-mavzuli, istiqbolli-kalendar, blok, kompleks. Yangi ko'rinish modulli rejalashtirishdir. Har bir fikrni alohida ko'rib chiqing.
Telefonga o'rnatilgan rejalashtirish yosh guruhlarida o'quv jarayoni - barcha uchun maktabgacha ta'limning asosiy umumiy ta'lim dasturiga muvofiq rejalashtirilgan ta'lim sohalari va uning bir qismi.
Bunday rejalashtirishni har bir yosh guruhining o'qituvchilari va o'qituvchilari birgalikda ishlab chiqadilar va o'quv yilining boshidan (sentyabrdan maygacha) ishlab chiqdilar.
Ko'pincha bunday rejalashtirish murakkab tematik deb nomlanadi. Bunday rejalashtirish bosma nashrga tayyorlanadi va uning sahifasi bo'lishi kerak.
Oldinga rejalashtirish yosh guruhlarida o'quv jarayoni - bu har bir oy uchun maqsad va mazmunni aniqlash bilan o'quv yili uchun o'quv jarayonining ketma-ketligini, tartibini aniqlashdir. Buning asosi maktabgacha ta'lim muassasasining asosiy umumiy ta'lim dasturidir.Perspektiv rejasi tashkil etiladihar bir yosh guruhining o'qituvchilaribir oy, to'rt oylik, yarim yil yoki yil mobaynida (ushbu turdagi ish davomida tuzatish kiritish mumkin). Bo'lajak reja o'qituvchilar va mutaxassislar tomonidan bir o'quv yili uchun mustaqil ravishda ishlab chiqiladi va kafedra tomonidan tasdiqlangan o'quv rejasi asosida amalga oshiriladi.
Oldinga rejalashtirish NOD har bir yosh guruhi uchun murakkab anik rejalashtirishni hisobga olgan holda tuziladi.
Taqvim-tematik rejalashtirish haqida yosh guruhlarida o'quv jarayoni. Uh bu tartibni, ta'limni joriy etishning navbatdagi bosqichini aniqlashdir tarbiyaviy ish kerakli shartlarni, ishlatilgan vositalarni, shakl va usullarni ko'rsatmoqda.DOWda taqvim-tematik rejalashtirishning yagona tuzilishi belgilandi.
leksik mavzular , yildan yilga takrorlangan ("kuz", "kasblar", "xavfli ob'ektlar", " Yangi yil"," Mening uyim, mening oilam "," Uy va bezak qushlari "va boshqalar)· bayram tsikli asosida o'tkaziladi bu bolalarning kattalar jamoasi hayotida muhim voqealarga asoslangan (Ma'lumot kuni, tug'ilgan kun bolalar bog'chasi, Yangi yil, Kolyada, Shrovetide va boshqalar).
Baza belgilaganidan so'ng, o'quv yili uchun mavzu oralig'i ko'rsatilib, vaqt oralig'i ko'rsatilgan.
Mavzu Haftalik rejalashtirish umumiy talablar tizimiga asoslangan. Eng avvalo, bolalar bilan ishlash vazifalarini belgilaydi Dasturga muvofiq yosh guruhi o'quvchilar va haftaning mavzusi. Misol uchun: "Rossiyaning poytaxti, uning tarixi to'g'risida" yoki "o'zingiz, oilangiz, jamiyat, davlat, dunyo va tabiat haqida birlamchi g'oyalarni shakllantirish" haqidagi bolalarning bilimlarini kengaytiring va umumlashtiring.
Keyingi o'quv materialining mazmuni ta'kidlangan ta'lim dasturiga muvofiq. Bolalar bilan ishlashning shakllari, usullari va texnikasi ko'rib chiqiladi. dasturiy vazifalarni bajarish bo'yicha. Uskunalar tayyorlanmoqda guruhning rivojlanish muhitiga (ko'rgazmalar, o'yin burchaklarini to'ldirish, yangi narsalarni kiritish, o'yinlar, va boshqalar) qanday o'zgarishlar kiritish kerakligini tahlil qiladi.
Rejalashtirish turlari va turlari maktabgacha ta'lim muassasalarida
Rossiya ta'limidagi o'zgarishlar o'qituvchilarga maktabgacha ta'lim vazifalarini amalga oshirishda yangi yondashuvlarni izlashga undaydi. O'zgarishlar nafaqat dasturiy hujjatlarga, balki bolalar bilan o'qituvchilarning faoliyatiga ta'sir ko'rsatdi. Ma'lumki, rejalashtirish harakatning birinchi qadami bo'lishi kerak.
Biz O'z DP uchun rejalashtirishni tuzishda o'zimizga yo'naltirilgan hujjat o'zgarmadi. Bu RSFSR Xalq ta'limi vazirligining 1988 yil 20 sentyabrdagi «Maktabgacha ta'lim muassasalari hujjatlari to'g'risida» № 41-sonli buyrug'i.
Ushbu hujjatga muvofiq bolalar bog'chasida foydalaniladiikkita asosiyrejalashtirish shakllari: yillik va taqvim rejasi .
Rejada o‘yinda bolalarni o‘zaro munosabatlari va xulq-atvorlarini tarbiyalash vazifasini kiritib, tarbiyachi bolalar o‘yinlarining mazmuni ni, ularning o‘ynash ko‘nikmalarini hisobga oladi. Kun davomida tarbiyachsi xilma xii harakatli va didaktik o‘yin larni uyushtiradi, ularga rahbarl ik rejalashtiradi.
Bolalarning mehmat faoliyatlarini tashkil etish shakllariga doir rejalashtirish muhimdir. Mehnatni tashkil etish shakli sifatida barcha guruhlarda topshiriqlardan foydalaniladi. O‘z mazmuniga ko‘ra topshiriqlar turlicha bo‘lishi mumkin. Tarbiyachining ish rejasida yangi topshiriq mazmunini qayd etish, so‘ngra uni bajarishga jalb etiladigan bolalar ismlarini ko‘rsatish maqsadga muvofiqdir. Tarbiyachi bolalar navbatchiligiga rahbarlikni rejalashtirar ekan, tarbiyachi mehnat hajmi va mazmumi, bolalarga navbalchilik vazifalarini tanishtirishda foydalanadigan jihoz,metod va usullarni ko‘rsatadi. Rejada bolalaming jamoa shaklidagi mehnatlarini tashkil qilish mazmuni va tarkibi, o‘tkazish vaqti ko‘rsatiladi. Zarur jihozlar belgilanadi va joylashtiriladi.
Mustaqillik bayramlari, mustaqil yurtimizdagi muhim sanalar va xodisalar bilan bog‘liq bayramlar, maktabgacha ta’lim muassasasida bolalarga Vatanga muhabbat, baynalminal xislarni tarbiyalash, ularni xalqimizning boy milliy va umumbashariy qadriyatlari asosida tarbiyalash maqsadida bayram ertaliklari o‘tkaziladi. Bayramlarni tarbiyaning muhim vositasi sifatida puxta rejalashtirish lozim.
Maktabgacha ta’lim muassasasi ota-onalar o‘rtasida pedagogik targ‘ibotni amalga oshiradi. Ularni oila va maktabgacha ta’lim muassasasining bolalarga ta’sir ko‘rsatishda hamkorlikni yo‘lga qo‘yish maqsadlarida ta’lim-tarbiyaviy ish mazmuni bilan tanishtiradi. Bolalarni oilada tarbiyalashning i lg‘or usullarini o‘rganadi, umumlashtiradi va tarqatadi. Bu ish izchil tarzda amalga oshiriladi va maktabgacha ta’lim muassasasi mudirasi tomonidan yillik rejada, tarbiyachi tomonidan ham rejalashtiriladi. Ishni tashkil etish usullari quyidagilarni: ota- onalar majlisi, bolani oilasiga borishni, ochiq eshiklar kunini, mashg‘ulotlar o‘kazishni, bolalar ishlari bo‘yicha ko‘rgazmalar tashkil etishni nazarda tutadi.
Ta’lim-tarbiya ishlarini rejalashtirish shakllarini ilova etamiz.
Maktabgacha ta’lim muassasasida ta’ lim-tarbiya jarayonini rejalashtirish tarbiyachidan tegishli tayyorgarlikni talab etadigan ancha murakkab ishdir. Tarbiyachi bolaning psixik-fiziologik rivojlanish darajasini, «Maktabgacha yoshdagi bolalar rivojlanishiga qo‘yiladigan davlat talablari»ni hamda u asosida yaratilgan ta’lim-tarbiya dasturini yaxshi bilishi kerak. Reja tarbiyachiga dastur talablarini bir yilga bir tekisda taqsimlashga yordam beradi hamda ta’lim- tarbiya berish va tarbiyalashning usullarini oldindan o‘ylab olish, maqsadni aniqroq ko‘rish imkonini beradi. Reja bo‘lsa, tarbiyachi bugun nima ish qilishi va qanday qilishini, qaysi qo‘llanmalardan foydalanishni biladi.
Ta’lim-tarbiyaviy ish rejasi tarbiyachi tomonidan tuziladi.


Xulosa
Pedagogik jarayonni yagona bir butun sifatida tashkil etish vazifasi rejalashtirishda etakchi hisoblanadi.
Rejalashtirish pedagogik jarayonni yaxlit tashkil etishga: bolalar jamoasi va ayrim bolalarni tarbiyalash vazifasini aniqlashga, bolalarni yoshiga ko‘ra pedagogik ta’sir mazmunini va usullarini tanlashga, bolalar hayoti, faoliyat turlari, rahbarlik metodlari va shu kabilarni tashkil etishning turli shakllaridan foydalanishga yo‘ llangan bo‘ lishi kerak
Reja bolalar bilan amalga oshiriladigan ta’lim-tarbiya ishlariga oldindan puxta tayyorgarlik ko‘rish metod va usullarni yaxshilab o‘ylab olish, kerakli material va jihozlarni tayyorlash imkonini yaratadi. Tarbiyachi rejalashtirgan hamma ishlar har bir bolaning har tomonlama rivojlanishini ta’minlashi lozim. Shu bilan birga reja qotib qolgan narsa bo‘lmay, vaziyatdan kelib chiqib, unga o‘zgarishlar kiritish mumkin.
MTMning yillik rejasi, istiqbol rejasi va tarbiyachin ing kalendar rejasi. Yillik reja asosan MTM mudirasi, metodist tarbiyachi tomonidan tuzil ib, bolalar m uassasasida amalga oshiril adigan barcha ishlami o‘ z ichiga oladi.
Istiqbol rejasi 1-3 oyga mo‘ljallangan bo‘lib, undan ko‘zlangan asosiy maqsad bolalar bilan olib boriladigan ta’lim-tarbiya ishlarini tarti bga solish va uning ma’lum maksadga qaratilgan va samarali bo‘lishini ta’minlashdir. Unda « Bolajon dasturi »ning hamma bo‘limlari o‘z aksini topadi.
Istiqbol rejasida dasturning hamma bo‘limlari bo‘yicha amalga oshirilishi lozim bo‘lgan ta’lim-tarbiya ishlari tizimi bolalar faoliyatining hamma turlarida anik mavzular buyicha belgilab chiqiladi.
Ta’lim-tarbiyaviy ishning mazmuni. metod iva usullari hamda uni tashkil etish turlari, bolalar xulq-atvorini tarbiyalash mazmuni, ularda madaniy-gigiyenik malakalarni shakllantirish, bolalar mehnati va o‘yinlariga rahbarlik usullari, bolaning bo‘sh vaqti, ko‘ngil ochar daqiqalarni tashkil etish , shuni ngdek, ota- onalar bilan ishlash turlari rejalashtirilishi lozim.
O‘qitislming har bir bo‘limiga doir mashg‘ulotlarni rejalashtirishda bilimlarni egallashning asosiy bosqichlari hisobga olinadi. Rejada bilimlar mazmunining takrorlanish ularni sekin asta murakkablashtirish nazarda tutiladi. Istalgan bo‘limga doir mashg‘ulotlarni rejalashtirishda mazkur bo‘ lim bilan bog‘ langan asosiy ta’lim tarbiyaviy masalalardan tashqari dasturning boshqa bo‘ limlaridan ayrim masalalarni kiritish kerak. Mashg‘ulotlarni bunday yaxlitlash ularni rivojlantiruvchi samarasini oshiradi.
Ta’lim-tarbiyaviy ishlar mashg‘ulotlardan tashqarida: kundalik turmush, o‘yin, mehnatda ham davom ettiriladi. Rejada bolaning xulq-atvorini: bir-birlariga xayrixoxlik munosabatini, bir-birining o‘yiniga qiziqishlari bilan hisoblashishni, yuzaga kelgan nizolarni xaqgo‘ylik bilan hal qilish kabilarni tarbiyalash vazifalari nazarda tutiladi.
Rejada o‘yinda bolalarni o‘zaro munosabatlari va xulq-atvorlarini tarbiyalash vazifasini kiritib, tarbiyachi bolalar o‘yinlarining mazmuni ni, ularning o‘ynash ko‘nikmalarini hisobga oladi. Kun davomida tarbiyachsi xilma xii harakatli va didaktik o‘yin larni uyushtiradi, ularga rahbarl ik rejalashtiradi.
O‘qitislming har bir bo‘limiga doir mashg‘ulotlarni rejalashtirishda bilimlarni egallashning asosiy bosqichlari hisobga olinadi. Rejada bilimlar mazmunining takrorlanish ularni sekin asta murakkablashtirish nazarda tutiladi. Istalgan bo‘limga doir mashg‘ulotlarni rejalashtirishda mazkur bo‘ lim bilan bog‘ langan asosiy ta’lim tarbiyaviy masalalardan tashqari dasturning boshqa bo‘ limlaridan ayrim masalalarni kiritish kerak. Mashg‘ulotlarni bunday yaxlitlash ularni rivojlantiruvchi samarasini oshiradi.
Ta’lim-tarbiyaviy ishlar mashg‘ulotlardan tashqarida: kundalik turmush, o‘yin, mehnatda ham davom ettiriladi. Rejada bolaning xulq-atvorini: bir-birlariga xayrixoxlik munosabatini, bir-birining o‘yiniga qiziqishlari bilan hisoblashishni, yuzaga kelgan nizolarni xaqgo‘ylik bilan hal qilish kabilarni tarbiyalash vazifalari nazarda tutiladi.