Mundarija Kirish I bob portland sementni ishlab chiqarish usullari

 
I BOB PORTLAND SEMENTNI ISHLAB CHIQARISH USULLARI 
1.1 Portland sementni ishlab chiqarish quruq usul 
Eng tejamkor usul xom – ashyoviy unni separatorlar bilan birgalikda yopiq 
siklda ishlab, bir vaqtda tuyib ham qurituvchi tegirmonlarda tayyrlashdir. Bunday 
tegirmonlarda agar xom – ashyoning namligi 8-10% dan oshmasa foydalaniladi. Bu 
usulda xom – ashyoviy moddalar (ohaktash, gil va boshqalar) maydalashdan keyin 
qurgitiladi va sharli tegirmonda №008 – elakda 6-10 qoldiq qolguncha birgalikda 
tuyuladi. Xom-ashyoviy unni quyidagilarda kuydirishadi:
1. Oldindan xom-ashyoviy unnga issiqlik ishlovi beriladi va kalta aylanma 
pechlarda kuyiriladi
a) Siklonli issiq almashtirgichlardan chiqqan gazlar bilan modda 800-850
o
C ga 
cha issitiladi va qisman karbonsizlanadi (30-40%);
b) konveyerli kalisinatorlarda (CaO ga to‗yintiruvchi moslamalar) pechlardan 
chiqadigan issiqlik xisobiga moddalar kuydiriladi.
2. Xom-ashyoviy un granula (dumaloq) shaklida avtomatik shaxta pechlarda 
kuydirish mumkin. Quruq usulda ishlab chiqarishda sementni konveerli 
kalsinatorlar bilan birgalikda ishlovchi aylanuvchi (lepol‖ pechlari), shuningdek 
shaxta pechlarida kuydiriщ mumkin. Bu va boshqa hollarda uni kuydirishdan avval 
ashyoviy un shakklanadi va o’lchamlari 5—10 mmdan 20 — 30 mm gacha bo’lgan 
dumaloq 
zarrachalar 
granulalar 
olinadi. 
Buning 
uchun 
likobchasimon 
granulyatorlardan foydalaniladi. Shaxta pechlarida xom —ashyoviy dumaloq 
zarrachalar (granullalar) avval tarqayotgan tugun gazlar bilan quritiladi. So’ngra ular 
pastga, balandroq haroratli zonaga ko’cha borib, 400 — 500
o
C gacha qizigach, 
ulardagi mineralli gillar suvsizlanadi. Karbonsizlanish, ya‘ni CO2 ning ajralishi va 
uning uglerod bilan ta‘sirlashib CO hosil qilishi bilan birgalikda keladi.
Bu esa Fe2O3 yoki FeO tiklanuvchi reaksiya uchun qulay bo’lgan muxitni 
yaratadiki, u klinkerning sifatini yomonlashtiradi. Bugungi kunda qaynayotgan 
qatlamda kuydirish texnologiyasi ishlab chiqarilmoqdaki, bu usulda shakllangan 
yoki mayda shakldagi xom —ashyoviy aralashmani qatlami orasidan pastga va 

---

5 
 
1
tepaga tezligi 1,5 — 3 m/s bo’lgan issiq gazlar surib o’tiladi. Bunda granulalar 
doimiy harakatda bo’ladigan va intensiv ravishda gaz (1350 —1450
o
C haroratda) va 
moddalar orasida issiqlik almashish ro’y beradiyu bu sharoitda o’lchami 2 — 5 mm 
bo’lgan granullarni ( shakllangan zarrachalar) kuydirish jarayoni 30 — 40 min 
tugatiladi, hamda baland sifatli sementlar olinadi.