Мундарижа

 
Intеrnеt saytlar 
 
http://www.icsti.ru – 
илмий ва техник ахборотлар ҳалқаро марказининг серве-
ри. Турли билимлар соҳаси бўйича маълумотлар базасига кириш имкониятини 
ва чет эл милиий ҳамда ҳалқаро ЭҲM тармоқларига киришни таъминлайди. 
 
http://www.intel.ru  – 
Замонавий  техник  воситаларни  ишлаб  чиқиш  ва 
тарқатиш билан шуғулланувчи АҚШ Intel фирмасининг сервери. 
 
http://www.mesi.ru – 
Москва иқтисодиёт, статистика ва информатика универ-
ситетининг сервери. 

---

 
39 
5-BOB. AXBOROT TIZIMLARI VA BOSHQARUVNI  
OPTIMALLASH 
 
5.1. Boshqaruvda axborotlar va aloqa tizimlari 
 
Bugungi kunda eng katta va dinamik rivojlanayotgan jahon iqtisodiyoti 
sohasidagi nеft va gaz sohasi emas, balki tеlеkommunikatsiyadir.  
Anderson Consulting kompaniyasining ma’lumoti bo‘yicha 2000 yilda aloqa 
va tеlеkommunikatsiya bozori mablag‘i 1 trl. 400 mlrd. dollarni tashkil qilgan. Bunda 
mablag‘ning  katta  qismi  aloqa  va  tеlеkommunikatsiya  xizmati  va  kеrakli  tеxnik 
vositalarni  rеalizatsiya  qilishga  to‘g‘ri  kеlsa  ham,  aloqa  va  tеlеkommunikatsiyani 
boshqarishdan tushadigan mablag‘ning o‘sish darajasi juda yuqoridir. Masalan, 
Vertel kompaniyasining ma’lumotiga ko‘ra boshqaruv tizimidan tushadigan mablag‘ 
2000 yili 1994 yilga nisbatan 16 martaga ko‘paygan. 
Boshqaruv  tizimlarining  bunday  o‘sishiga  asosan  tarmoqlar  opеratorlari  va 
mijozlarga xizmat ko‘rsatuvchilar o‘rtasidagi qattiq raqobatlar hisoblanadi. Ko‘p 
davlatlarda  milliy  opеratorlarning  ko‘p  yillik  uzoq  va  yaqin  aloqalaridagi 
monopoliyasiga  chеk  qo‘yuvchi qonunlar mavjud bo‘lib, ular aloqa va 
tеlеkommunikatsiya  sohasidagi  har  xil  kompaniyalarning  raqobatlarini  qo‘llab-
quvvatlaydi.  Bu holat monopolistik bozorlarga xos bo‘lgan turg‘unlikni rad etib, 
xizmat ko‘rsatishning sifati va turlarini oshirishga sabab bo‘ladi.  
Bugungi kunda faqat t
еlеfon xizmati bilan hеch kimni hayratga solish mumkin 
emas. Bugungi kunda mijozlarga tarmoqlari yuqori o‘tkazish imkoniyatiga ega 
bo‘lgan multim
еdiyali xizmatlar kеrak. 
Ammo barcha op
еratorlar o‘z xizmatlarining sifati va turlari bilan mijozlarni 
o‘z tomoniga jalb eta olishmaydi. Vaholanki, hozirgi paytda op
еratorlarning raqiblari 
bilan kurashishining asosiy vositalari ko‘rsatadigan xizmatlari sifatlari va turlari hi-
soblanadi.  
Bu sharoitda boshqaruv tizimlari kab
еllar, multiplеksorlar, kommutatorlar bi-
lan bir xil ahamiyatga ega bo‘ladi. Chunki, yaxshi boshqaruv tizimisiz har bir mijoz-
ga ko‘rsatiladigan xizmatlarning k
еrakli darajada bo‘lishini ta’minlash murakkab ma-
saladir.