Murakkab jarayonlarni matematik modellashtirish

---

Mavzu: Murakkab jarayonlarni matematik modellashtirish. 
Mavzu rejasi: 
1)Hisoblash eksperimenti va uning bosqichlari. 
2) Moddiy nuqta murakkab harakatini matematik modellashtirish 
1) HISOBLASH EKSPERIMENTI 
Hisoblash eksperimentining asosini matematik modellashtirish, amaliy 
matematika (nazariy asosi), elektron hisoblash mashinalari (texnikaviy asosi) tashkil 
etadi. 
Hisoblash eksperimentidan fan va texnikaning turli sohalarida, murakkab amaliy 
masalalarni yechishda vosita sifatida foydalaniladi. Foydalanib hal etiladigan 
masalalarning xilma-xil bo‘lishligiga qaramasdan hisoblash ekspe-rimentlari, shartli 
ravishda quyidagi bosqichlarga bo‘lingan. Ular umumiy texnologik turkumga xosdir. 
Birinchi bosqichda tadqiq etilayotgan obyektning matematik modeli yaratiladi, u 
qoidaga ko‘ra differensial yoki integrodifferensial tenglamalar ko‘rinishida bo‘ladi. 
Matematik modelni tuzish ko‘pincha u yoki bu fan (fizika, kimyo, biologiya, tibbiyot, 
iqtisodiyot va h.k.) sohalarining mutaxas-sislari tomonidan bajariladi. Matematiklar 
yuzaga kelgan matematik vazifa-larni yechish imkonini baholaydilar va modelni 
boshlang‘ich tadqiqotini o‘tkazadilar: masala to‘g‘ri qo‘yilganmi, u yechimga egami, u 
birginami va h.k.larni aniqlaydilar. 
Ikkinchi bosqichda shakllantirilgan matematik masala yoki aytish mumkinki, 
hisoblash algoritmini hisoblash usuli ishlab chiqiladi. U algebraik tenglamalar xalqalari 
majmuidan iborat bo‘ladi, shular bo‘yicha hisoblash olib boriladi va bu formulalarni 
qo‘llash muntazamligini belgilovchi manti-qiy sharoit yuzaga keltiriladi. 
Shuni ta’kidlash joizki, ayni bir matematik masalani hal qilish uchun ko‘plab 
hisoblash algoritmlari — yaxshi va yomonlari ishlab chiqiladi. Shuning uchun 
algoritmni samarali hisoblashni ishlab chiqish zarurati yuzaga keladi, buning uchun 
raqamli hisoblash nazariyasidan foydalaniladi.