Musiqa tarixi” fanidan O`quv-uslubiy majmua

SIMFONIZM (simfoniya so‘zidan) - musiqiy-estetik kategoriya; 18-19-a.lar kompozitorlik san'atida qaror topgan badiiy usul. Tugal tushuncha sifatida ilk bor B. Asafev tomonidan taxlil etilgan. Turli musiqiy mavzu (kuy)larning uzluksiz, o‘zgarishlarga boy mukammal rivoji, badiiy obrazlarning uzaro ta'-sir etish jarayonlarini ifoda etadi. Simfonik janrlar b-n birga kamer-cholg‘u, musiqali teatr (opera, balet), vokal-simfonik (oratoriya) va b. janrlardagi namunalarga nisbatan ishlatiladi. Tarixiy rivojida bir necha musiqiy dramaturgiya turlarini keltirgan: xalqchil-janrli (Y. Gaydn), dramatik-fojiaviy (L. Betxoven), lirik (F. Shubert), epik (A. Borodin) va b. O‘zbekistonda dastlab Ik. Akbarov, R. Hamroev, T. Kur-bonov va b.ning asarlarida namoyon bo‘lgan. Keyinchalik M. Tojiev, M. Maxmudov, N. G‘iyosov va b.ning asarlarida o‘zbek mumtoz musiqa (jumladan, maqom, katta ashula) xususiyatlari b-n uzviy bog‘lanib, millim S. qaror topdi. To‘xtasin G‘afurbekov.
SIMFONIK MUSIQA - asosan, simfonik orkestr ijrosiga muljallangan musiqa asarlari. Muhim janrlari: simfoniya, uvertyura, konsert, simfonik syuita, simfonik poema, rapsodiya, fantaziya. Simfonik orkestr paydo bulgungacha, 17-a.da va 18-a.ning 1-yarmida ommalashgan turli raqs syuitalari, konserto-grosso cholg‘u konserti (ansambl-orkestr konserti), opera uvertyuralari orkestr musiqasining asosiy janrlari bo‘lgan (ular fakat shartli ravishda S. m. ga kiriti-ladi). 18-a. oxirida simfonik orkestr, yangi S. m. janrlari (birinchi navbatda simfoniya yaratilishi b-n) yuzaga kel-di. Janr jihatidan S. m. fantaziya, kaprichchio, poppuri, skerso, marsh, turli raqs musiqalari, shuningdek, opera, balet, spektakl va kino-filmlarga yozilgan musiqalar evazi-ga boyidi. S. m. rivojiga ko‘p kompo-zitorlar o‘z ulushini qo‘shgan (Mangeym maktabi, Vena klassik maktabi vakil-lari, F. Shubert, F. List, M. Glinka, A. Dvorjak, P. Chaykovskiy, N. Rims-kiy-Korsakov, G. Maler, R. Shtraus, Ya. Sibelius, D. Shostakovich, A. Oneg-ger, S. Prokofev, B. Martinu, I. Stravinskiy va b.).