Musiqiy terapiya tushunchasi Maktabgacha yoshdagi bolalar uchun musiqa terapiyasi

Mavzu: Bolalar uchun musiqa terapiyasi

Reja:

1. Musiqiy terapiya tushunchasi

2. Maktabgacha yoshdagi bolalar uchun musiqa terapiyasi

3. Musiqa terapiyasi nazorat ostida foydalanish.

4. Musiqa bilan shug‘ullanish turli intellektual va ruhiy buzulishlari

Musiqa - insonning hissiy sohasiga ta'sir qiluvchi omil bo'lib, ko'p yillar davomida tibbiy maqsadlar uchun ishlatilgan. Musiqiy terapiya bilan davolanish psixoterapiyada qo'llaniladi va samaradorligini oshirish uchun psixoterapevtik davolashning boshqa usullari davomida musaffo asarlarni etakchi terapevtik omil yoki yordamchi texnik sifatida izolyatsiya qilishni ta'minlaydi. Musiqiy terapiya mashg'uloti psixolog rahbarligi ostida individual yoki ko'pincha guruh shaklida o'tkaziladi. Musiqada miya to'lqinlariga ta'sir ko'rsatadigan muayyan ritm mavjud. U o'z faoliyatini faollashtiradi, buning oqibatida miya faoliyatini sinxronizatsiya qilish yuzaga keladi. Ritmik ranglar bilan kompozitsiyalarni tanlash insonni rag'batlantirishi va to'liq dam olish holatini rag'batlantirishi mumkin. Musiqa terapiyasi – Motsart Bugungi kunda biz klassik musiqa ta'sirining tana va ongimizga ta'siri haqida juda ko'p narsa bilamiz. Mozartning ta'siri uning ajoyib ishlarining terapevtik ta'sirida. Uning ijodi abadiydir, shuning uchun ulardan foydalanish ruhni yaxshilash, o'zini xotirjamlash va o'zligini anglash uchun chuqurroqdir. Ushbu hodisani o'rgangan olimlar ushbu bestecinin musiqiy asarlariga quloq tutib, sog'lig'ini yaxshilash imkoniyatini tasdiqladilar. Musiqiy terapiya usullari va metodlari Keling, kattalar uchun musiqa terapiyasining mavjud yo'nalishlarini ko'rib chiqaylik. Mijozni davolanish jarayoniga jalb qilish darajasiga qarab faol va passiv musiqa terapiyasi tanlanadi. Shu bilan birga, biz musiqa terapiyasida mashqlarni ham ko'rib chiqamiz. Faol musiqa terapiyasi mijozning psixoterapiya jarayoniga bevosita ishtirok etishi nazarda tutiladi. O'zining o'zi musiqiy asarlarni ijro etadi, qo'shiq aytadi va unga tegishli musiqa asboblarini o'ynaydi. Faollarga shifo berishning eng mashhur turlari quyidagilar:1. Vokal terapiya - mumtoz qo'shiqning shifobaxsh xususiyatlariga asoslangan va hayotiy organlarga akustik ta'sir ko'rsatadigan mashqlar tizimini o'z ichiga oladi. Bronxopulmoner va kardiovaskulyar kasalliklarni davolashda va vujudning umumiy zaifligida vokal terapiya usuli ayniqsa muhimdir. 2. Nordoff -Robbins usuli yordamida musiqa terapiyasi 40 yildan beri faol ravishda qo'llanilmoqda. "Jonli musiqa" ga aloqa vositasi va terapevtik sifati sifatida e'tibor qaratadi. Bemorlar muayyan ohangni yaratish jarayonida to'liq ishtirok etadilar. Ushbu mashqlar bemorlar va terapevt o'rtasidagi aloqani kuchaytirishga yordam beradi. Emotsional beqarorlik va psixomatik kasalliklar uchun tavsiya etiladi. Analitik musiqa terapiyasi - mamlakatimiz hududida, birinchi navbatda, funktsional nosimmetrik va nerv bilan og'rigan mijozlar bilan ishlashda faol qo'llaniladi. Ushbu qabul qilish doirasida tuzatish ishlari guruhda amalga oshirilishi kerak. Passiv musiqa terapiyasining mohiyati musiqiy terapevtik xususiyatga ega . Sessiya ushbu texnologiyadan foydalangan holda amalga oshiriladi va mijozning o'zi ishtirok etmaydi. Passivning eng tez-tez ishlatib turadigan retsepti yoki uni qabul qiluvchi musiqa terapiyasi deb ataladi: 1. Musiqiy refleksologiya - mijozga davolovchi va tuzatuvchi ta'sir ko'rsatishga yordam beradi; 2. muzykofarmakoterapiya - turli xil ohanglar ta'siri ostida olingan dorilarning samaradorligi oshishi. Bugungi kunda musiqiy asarlar bemoriga passiv ta'sir psixoterapiya amaliyoti dunyosida keng tarqaldi. Musiqa – bu nafaqat biz miriqib eshitadigan narsa bo‘libgina qolmay, og‘riqni yengillashtiradigan, stressni oladigan, o‘zingizni tushunishga yordam beradigan va muloqotdagi to‘siqlarni bartaraf etadigan narsa hamdir.Tibbiyotda musiqaterapiya degan alohida yo‘nalish bor. Uni psixoterapiya sifatida, shuningdek og‘ir betob bo‘lgan bemorlarga yordam uchun qo‘llaniladi. Masalan, bir tadqiqotda xospisdagi saraton bilan kasallangan bemorllarga musiqaviy terapiya ta’siri o‘rganilgan. Ular improvizatsiyalashgan musiqali postanovkalarda qatnashishgan – guruh bo‘lib to‘planishib turli musiqaviy instrumentlarda o‘ynashgan. Eksperiment natijalarga ko‘ra, uni qatnashchilari terapiya ularga ko‘plab psixologik bonuslar berganini tan olishgan: ular o‘rtoqlarini qo‘llashganini his etishgan, xursandchilik va o‘ziga ishonch, shuningdek yozilishgan va stressni chiqarishgan.Musiqaterapiyani yana bir qiziqarli metodi – bu ashulalar yozish. Bu metodni ayrim psixoterapevtlar ishtirokchilar bilan ishlashda qo‘llashadi. Agar inson o‘z hissiyotlarni so‘z bilan izohlay olmasa unga musiqa yordamga keladi: u o‘z tarixini aytib berishga, chuqur hissiyotlarni boshdan kechirishga, o‘zini yaxshiroq tushunishiga muhim qaror qabul qilishga va o‘z qadriga yetishga yordam beradi. Olimlarni fikricha, smartfondagi musiqani eshitish – o‘ziga yordam berish va kayfiyatni ko‘tarishni yaxshi yo‘lidir. Siz musiqa turini tanlayotganingizda, siz ( ko‘p hollarda o‘zingiz bilmagan holda ) o‘zingizga kuydagi savollarni berasiz: “Men o‘zimni qanday his qilyapman?”, ”Men o‘zimni besh minutdan so‘ng qanday his qilishni istayman?”, “O‘zimni holatimni yaxshilashimga qanday musiqa yordam berarkin?” qizig‘i shundaki, musiqani tanlashda siz qo‘shiq mazmuniga emas, balki shu kompozitsiyadan olishingiz mumkin bo‘lgan o‘z assotsiyalaringizga e’tibor qaratasiz.Agar siz sevib qolgan paytingizdagi yoki dengizda dam olayotganingizdagi qo‘shiqni eshitib qolsangiz, aynan shu sizga yoqimli emotsiyalar keltiradi va kayfiyatingizni ko‘taradi. Shuningdek olimlar tanish musiqa chalg‘ishga yordam berishni, notanish, qo‘rqinchli va havotir situatsiyalarda o‘zingizni nazorat qilishga yordam berishini ham aniqlashdi. Musiqa bu og‘riqsizlantiruvchi.Sevimli musiqa hatto og‘riqni pasaytirishi ham mumkin. Bir eksperimentda olimlar qo‘shiq eshitishni, noxush hislar va og‘riqqa chidash qobiliyatiga ta’sirini tekshirib ko‘rishdi. Ular o‘z eksperimentiga 54 kishini taklif etishdi. Qatnashchilar sovuq suv bilan test o‘tishlari kerak edi. Xususan, ular o‘z qo‘llarini kuchli og‘riq hislari paydo bo‘lguncha qadar sovuq suv ichida ushlab turishlari zarur edi. Har bir qatnashchi 3 martadan sinovdan o‘tishi kerak: birinchisida jarayon davomida o‘zi suygan qo‘shiqlarni eshitib, ikkinchisida olimlar tanlangan relaksatsiya qiladigan maxsus musiqani eshitib, uchinchisida esa g‘irt shovqinni eshitib. Ma’lum bo‘ldiki, suygan qo‘shig‘ini eshitib odamlar og‘riqqa hammasidan ham ko‘p chiday olar ekan. Shu bois ko‘pchilik yugurayotganda yoki sport zalda shug‘ullanayotganda o‘zi yoqtirgan treklarni qo‘yib eshitadi – huzurbaxsh saundtrek haqiqatdan ham chidam – bardoshlikni ko‘taradi va subyektiv ravishda og‘riqni pasaytiradi. To‘siqlarni buzuvchi musiqa. Musiqa bilan shug‘ullanish turli intellektual va ruhiy buzulishlari mavjud odamlarga jamiyatga yaxshi moslashish va kirishib ketishga yordam beradi.Glazgoli olimlar o‘z eksperimentlariga, rivojlanishida o‘ziga xos xususiyati bo‘lgan 60 kishini taklif etishdi. Ularni bir qismi musiqaga o‘rgatishni 10 haftalik programmasida qatnashdi – ular bir haftada bir marta bir soatlik mashg‘ulotga kelishdi. Natijada sinovdagilar nafaqat musiqali instrumentlarni o‘rganib olishdi – ular boshqa odamlar bilan muloqot qilish yengil bo‘lib qolganini sezishdi. Bunday yahshi holat kamida yarim yildan so‘ng ham saqlanib qolganini olimlar qayta so‘rov o‘tkazganlaridan so‘ng aniqlashdi.Musiqani kasalxonalarda ham bemorlarga og‘riq hisini kamaytirish va jiddiy amaliyotlardan so‘nggi stresslarni tushurishi uchun qo‘llaniladi. Tadqiqotchilar operatsiya xonasidagi bemorlar bilan ham ishlashdi. Xususan, operatsiya oldidan bemorlar ko‘pincha xavotirda bo‘ladi, qo‘rqadi. Og‘riq zo‘ridan ular vrachlarga qarishlik (ayrim hollarda agressiv tarzda) ko‘rsatishadi. Vrachlar operatsiya xonasida musiqa o‘ynashi bemorlarni tinchlantiradi deb taxmin qilishadi va haq bo‘lib chiqishdi.Musiqani ijobiy samarasini turli usullar bilan qayd etishga erishildi: “stress gormonlarini” qon tahlil yordamida aniqlash- elektroensefalogrammalar, miyani PET – skanirovani qilish, bemorlarni kuzatish va so‘rov o‘tkazish. Endilikda tinchlantiruvchi musiqaviy hamrohlikni xirurgiya va anesteziologiyada, stomatologiyada, palliativ tibbiyotda, reanimatsiyada pediatriyada, nevrologiya va boshqa tibbiy yo‘nalishilarda qo‘llanilmoqda. Aytganday, ayniqsa plastik xirurglarga sevimli qo‘shiqlarni ishlashga yordam berar ekan. Musiqa afrodiziak kabi.Musiqani miya tomonidan qabul qilish miyani qo‘llab quvvatlovchi dofamin tizimi bilan bog‘liq. Kanadalik olimlarni aniqlashicha, sevimli musiqaviy kompozitsiyani tinglash, huddi mazzali taom yoki jinsiy aloqadan olinadigan huzur – halovatni baxsh etadi (chunki musiqani tinglash jarayonida ham ayni o‘sha miya strukturalari faollashadi) mantiqan musiqa jinsiy hayotni yaxshilashga, o‘yinqaroq kayfiyatni yaratishga yordam beradi. Astriyalik tadqiqotchilarni eksperimenti sevimli musiqaviy kompozitsiyalarni tinglash ayollarni ko‘zida erkaklarni jozibadorligini, yoqimliligini ko‘tarishini ko‘rsatadi. Tadqiqotlarda hayz (menstrual) sikli turli fazalarda bo‘lgan 64ta ayol va 32 ta erkak qatnashdi. Eksperimentdan oldin psixologlar qatnashchilarni qanday musiqalarni afzal ko‘rishlarini o‘rganishdi. Shundan so‘ng har bir qatnashchiga 25 sekund davomida u yoki bu musiqaviy kompozitsiyani fragmentlarini tinglash imkoni berildi. Keyin qatnashchiga 2 sekund davomida yuzi neytral kurinshidagi qarama – qarshi jins vakilini surati ko‘rsatildi. Katnashchilar ko‘rsatilgan odamni seksual jozibadorlik darajasiga baho berishi va o‘zini shu ayol yoki erkak bilan uchrashuvga borish yoki bermaslikka qarorini aytishi kerak edi. Erkaklarga musiqa ta’sir etmadi, ammo ayollarga, musiqaviy fragmentini tinglaganlaridan so‘ng, erkaklar yanada yoqimli va jozibali bo‘lib ko‘rindi va ular uchrashuvga chiqishga tayyor ekanliklarini bildirishdi. Musiqa janri uni terapevtik samarasi uchun muhimmi? Yo‘q. Asosiysi musiqani sizga yoqishidir. Olimlar musiqani turli janrlarini tadqiqot qilishdi: ular orasida pop, rok, metal, xip – xop (ayr im mutaxassislar buni ruhiy kasalliklar terapiyasida foydali deb hisoblashadi) raqs tushish yo‘nalishidagi va opera asarlari. Eksperimnt qatnashchilari faqat o‘zlari sevgan qo‘shiqlarni tinglashdi. Hamma qo‘shiqlar o‘zini tempi, toni, ularni hammasi qatnashchilaridagi og‘riqni va xavotirni pasaytirishda taxminan kamaytirish bir xil ta’sir qildi.Aytish kerakki, barcha tinglantiruvchi melodiyalarda, uni qanday janrga mos bo‘lishidan qat’iy nazar qandaydir umumiylik mavjud. Agar siz stressdan qutilmoqchi bo‘lsangiz yaxshisi oz akkordli, tonlarda ortiqcha farq bo‘lmagan va oz miqdorda baslari mavjud qo‘shiqlarni tanlashingiz kerak.Kompozitsiya xit bo‘lishi uchun esa aksincha parametrlar talab etiladi:AQSH djordjtaun Universiteti olimlari xitni formulasini topishdi:haqiqiy xit o‘zida tinglovchi uchun kutilmaganda bir – birini almashtiradigan turli temporitmdagi garmonik bo‘laklardan iborat bo‘ladi.Agar konkret masala bo‘lsa musiqa janrni ahamiyati muhim bo‘lishi mumkin:masalan kreativlikni uyg‘otish uchun. Avstraliyalik va Niderlandiyalik olimlar guruhi eksperiment o‘tkazishdi.Eksperiment qatnashchilari turli kayfiyatdagi musiqaviy kompozitsiyalar ostida – “xavotirlidan” tortib “baxtli”gacha – ijodiy vazifalarni bajarishdi. Hammadan ham o‘z qobiliyatini Vivaldini “Yil fasllari”ni tinglaganlari yorqin namoyon etishdi. Stenford Universtiteti tadqiqotchilari fikricha esa, eng yaxshisi musiqani tinglashdan ham uni ijro etish foydaliroq.
Musiqa terapiyasi nazorat ostida foydalanish.