Mustaqil ish Normal taqqoslash metodlarini tanlashning asosiy mezonlari. Reja
Pisxologik tadqiqotda mustaqil ishi
- Bu sahifa navigatsiya:
- Меню→Данные→Реструктурировать
- Расм 7 . Боғлиқ бўлмаган танланмалар учун t мезонни ҳисоблаш.
- Групповые статистики
- Критерий для независимых выборок
- Параметрик бўлмаган (непараметрические) мезонлар
|
№ |
6 ёшли болалар тайёрлиги |
7 ёшли болалар тайёрлиги |
|
|
1 |
12 |
21 |
|
|
2 |
13 |
22 |
|
|
3 |
6 |
18 |
|
|
4 |
14 |
29 |
|
|
5 |
19 |
32 |
|
|
6 |
17 |
29 |
|
|
7 |
20 |
32 |
|
|
8 |
14 |
29 |
|
|
9 |
9 |
19 |
|
|
10 |
11 |
21 |
|
Жадвалдаги 6 ва 7 ёшли болаларнинг маълумотларни бир устунга ўтказиш ва уларни рақамлаш натижасида SPSS дастурида қуйидаги жадвал ҳосил бўлади.
Иккита ўзгарувчини (устунни) бирлаштириш SPSS дастури ёрдамида, «Меню→Данные→Реструктурировать» буйруғидан фойдаланиб ҳам амалга оширилиши мумкин.
Стьюдентнинг t мезонини ҳисоблаш юқоридаги, боғлиқ бўлмаган танланма учун t мезонни ҳисоблаш каби амалга оширилади.
Расм7. Боғлиқ бўлмаган танланмалар учун t мезонни ҳисоблаш.
―natija‖ – 6 ёшли ва 7 ёшли болаларнинг натижалари.
―gr‖ гуруҳловчи параметрлардан иборатдир.
Бу амал бажарилганда SPSS дастури қуйидаги натижани беради. Групповые статистики
|
|
gr |
N |
|
Среднее |
Стд. отклонение |
Стд. ошибка среднего |
|
natija |
1 2 |
|
10 |
13,50 |
4,353 |
1,376 |
|
|
10 |
25,20 |
5,493 |
1,737 |
Критерий для независимых выборок
|
|
Критерий равенства дисперсий Ливиня |
t-критерий равенства средних | |||||||
|
F |
Знч. |
t |
ст.св. |
Значимость (2сторонняя) |
Разность средних |
Стд. ошибка разности |
95% доверительный интервал разности средних | ||
|
Нижняя граница |
Верхняя граница | ||||||||
|
Предполагается равенство дисперсий natija Равенство дисперсий не предполагается |
3,126 |
,094 |
- 5,279 |
18 |
,000 |
-11,700 -11,700 |
2,216 |
-16,356 |
-7,044 |
|
|
|
- 5,279 |
17,105 |
,000 |
2,216 |
-16,374 |
-7,026 | ||
Натижалар таҳлили бошқалар каби шарҳланади.
Параметрик бўлмаган (непараметрические) мезонлар
Юқорида кўриб чиқилган мезонлар параметрик мезонлар эди. Уларни параметрик дейилишининг сабаби, бу статистик мезонлар танланманинг (таҳлил қилинаётган маълумотлар тўпламининг) турли параметрлари боғлиқ ҳолда ҳисобланади. Олдинги бобларда кўрсатиб ўтганимиздек танланманинг асосий параметрлари ўзгарувчиларнинг нормал тақсимланиши ва ундан келиб чиққан ҳолда ўртача қийматлар ва стандарт чекланишларни ҳисоблашдан иборат. Лекин, психологик экспериментларнинг натижалари доимо ҳам стандарт қонуниятларга бўйсунмайди. Шу сабабли маълумотларни қайта ишлаш ва статистик таҳлил учун параметрик бўлмаган мезонлар қўлланилади. Параметрик бўлмаган методларнинг устунлиги шундаки, улар турли қонуниятлар бўйича тақсимланган маълумотларни қайта ишлаш имконини беради, уларнинг функционал имкониятлари катта.
Параметрик бўлмаган методлар нормал (меъёрдаги) тақсимланишга эга бўлмаган номинал ва ранжирланган ўзгарувчилар устида статистик амаллар бажариш имконини беради. Маълумки, одатда бу ўзгарувчилар устида арифметик амаллар бажариш имкони йўқ.
Параметрик бўлмаган методлар арифметик амаллар ўрнига бир қанча қўшимча амаллар бажариш имконини беради. Улар жумласига қуйидагилар киради:
ўзгарувчиларни ранжирлаш;
бир тўпламдаги бошқа тўпламдагига қараганда юқори қийматлар сонини ҳисоблаш;
оғирлик қийматини ҳисоблаш;
медианадан фарқ қилувчи қийматларни топиш ва бошқ.
Параметрик бўлмаган методлар қийинга ўхшаб туюлганлигига қарамай тушуниш ва қўллаш учун қулайдир.
Психологик маълумотларни қайта ишлаш амалиётида қўпроқ МаннаУитни (U мезон) ва Вилкоксон мезонлари қўлланилади. Уларни ҳисоблаш боғлиқ бўлмаган танланмаларни ҳисоблашга ўхшаш. Танланмалар, маълумотлар тўпламига албатта бир-бирига боғлиқ бўлмаган иккита гуруҳ текширилувчилари киради. Гуруҳлардаги теширилувчилар сони ҳам тенг бўлиши шарт эмас ва албатта бу маълумотлар нормал (меъёрий) тақсимланишга эга бўлиши шарт эмас. Бу гуруҳларнинг натижалари орасида фарқларни ҳисоблаш учун боғлиқ бўлмаган методлар қўлланилади. МаннаУитни (U мезон)и сони 20 ортиқ бўлмаган кичик сонли танланмалар учун самарали.
Мисол учун қуйидаги топшириқни оламиз.
Иккита сони жиҳатдан тенг бўлмаган гуруҳлар техник вазифани ечадилар. Натижа (баҳолаш мезони) сарфланган вақт билан ҳисобланади. Кам сонли гуруҳ аъзоларига қўшимча равишда пул кўринишида мукофот ваъда қилинди. Психологни ―Пул-мукофот масаланинг муваффақиятли ечилишига таъсир қиладими?‖ деган савол қизиқтиради.
Эксперимент давомида қуйидаги натижа олинди (секундларда).
1 гуруҳ (мукофот ваъда қилинган гуруҳ) — 39, 38, 44, 6, 25, 25, 30, 43;
Иккинчи (қўшимча мотивация бўлмаган)- 46, 8, 50, 45, 32, 41, 41, 31, 55.
Маълумотларни SPSS дастурига киритамиз. Биринчи ва иккинчи гуруҳларнинг натижаларини битта устунга киритамиз ва уни Malumot деб номлаймиз. Иккинчи устунга эса маълумотларнинг гуруҳ рақамларини киритамиз ва Guruhlar деб номлаймиз. Бу устун ёрдамида SPSS дастури маълумотнинг қайси гуруҳга доирлигини автоматик тарзда аниқлаб олади.
SPSS дастурида жадвал қуйидаги кўринишда бўлади:
Download 0.88 Mb.
Do'stlaringiz bilan baham:
