Mustaqil ishi mavzu: raxbarlik uslublari reja

Liberal uslub shundan iboratki, bunda raxbar uzining boshkarish xususiyatlarini namoyish etmaydi, aksincha u bundan tortinadi va korxonadagi ishlarning amalga oshirilishiga aralashmaydi. Kul ostidagilarga xurmat bilan murojaat kiladi, ularning fikrini sabr bilan tinglaydi, takliflaridan foydali fikrlarni izlaydi va xaѐtga tadbik kilishga xarakat kiladi. Liberal suzi raxmdil, saxiy, oliyjanob degan ma’noni bildiradi. Bunday uslubdagi raxbarlar uzining tortinchokligi uchun birinchi katorlardan kochadi, uzini kursatishni, oshkoralikni yoktirmaydi. Lekin raxbarning bunday xislatlari kul ostidagilarga yokadi va ular raxbarning buni uzlariga singdiradilar.

Liberal uslubdagi raxbarlar kuyidagi belgilari bilan ajralib turadi: korxonada ish faoliyati unchalik faol emas;

 jamoa a’zolarining xamma ishlarga aralashishni yoktirmaydi;

 kul ostidagi barcha xodimlarga xurmat bilan murojaat kiladi;

 uzini namoyish etishni, oshkoralikni yoktirmaydi;

 xodimlarning fikrini sabr bilan tinglaydi, ularning takliflaridan foydali tomonlarni izlaydi;

 boshkalar ta’siriga osonlikcha buysunadi va bevakt kabul kilingan karorlardan tez voz kechadi;

 murakkab vaziyatlarda ikkilana turib, bir fikrga kelishlik va izchillik xususiyati yuk kul ostidagilar bilan munosabatni buzmaslik uchun jiddiy xarakatlardan uzini tiyadi.

 yul kuyilgan xato va kamchiliklarga uz vaktida ma’muriy choralar kullamaydi.

YUkorida kurib chikilgan uchta uslubdagi raxbarlar uzlarining kundalik ishlarida uziga xos turdagi boshkaruv koidalariga tayanadilar.

Uchta boshkaruv uslubiga baxo bera turib, asosan demokratik uslubga ustuvorlik beriladi, chunki xozirgi vaktda mas’uliyatli vazifa, ya’ni davlat va jamiyat, ishlab chikarish munosabatlarini demokratlashtirish amalga oshirilmokda.

YUkorida kayd etilgan uslublardan tashќari boshkaruvning byurokratik uslubi xam mavjud. Bu shunday uslubki, unda raxbar boshliќ sifatida yuќoridan tasdiklangan xujjatlarga asosan boshќaruvni amalga oshirilishini, bu majburiyatlar va tavsiyanomalari uz vaktida va anik bajarilishini talab kiladi va u kuyidagi belgilarda namoyon buladi:

 uzining tashabbussizligi sababli karorlarning bajarilishi, kursatma kutishi evaziga kechiktirish;

 kogozbozlikka moyilligi, uzini ximoya kilish maksadida xar bir kilingan ishni rasmiy xujjat bilan tasdiklab kuyishi, bu esa yozma xujjatlarni kupayishiga, ish xajmini kengayishiga va boshkaruvni sekinlashishiga olib keladi;

 uz kul ostidagilarni nomigagina ximoyalash, xar kuni ularning ishlariga asossiz aralashish;

 xizmatchilarning talablariga beparvo bѝlish.

Byurokrat raxbar rasmiy kogozlarni yozishni va kuyidagi turdagi kursatmalarni berishni yoktiradi: “tubdan yaxshilashga erishish”;

 “ta’sirchan choralar kurish”;

 “ogoxlantirish”;

 “namunali tartib urnatish” va boshkalar.

Agar kul ostidagilar faoliyatida kamchiliklar sezilsa, shu joyning uzida sababini aniklash va bartaraf etishga urinish uriniga, ularni ishdan ozod kilish uchun farmon tayyorlaydi. Bu kabi ish yuritish usulida kutilgan natijaga erishib bulmasligini xammaga ayondir.

Byurokratik uslubning yana bir salbiy tomoni shundan iboratki, bunday raxbarlar uz kul ostidagilardan juda kup zarur bulmagan, amaldagi ќoidalarda kuzda tutilmagan kushimcha ma’lumotlarni talab kiladi. Bu kabi talab kuplab boshkaruv saviyalaridan urin olgan.

Bunday raxbar xakikiy ishbilarmon, chukur fikr yurituvchi odamlarga adovat kuzi bilan karab keladi. Ular uzlarining doimiy ish lavozimini egallaydigan, uzgarmaydigan inson deb biladilar.

Byurokratik tashkilotlarni kuyidagi belgilar orќali bilish mumkin: · tashkilot xizmatchilari bir - birini yakindan bilmaydilar;

·xizmatchilar ѝz shaxsiy nuktai - nazarini gapirishida uzlarini cheklangan deb sezadilar, ayniksa ular umumiy fikrlash tartibiga karama-karshi bulsa;

·xizmatchilarning shaxsiy maќsadlari tashkilot maќsadiga bѝysunadi; ·tashkilotlarda xizmatchilar axlokini idora kilishda rasmiy koidalarga kunikish namoyon buladi;

·yukori boshkaruv buginidagilar tashkilotning pastki bѝѓinlari ishlari tugrisida tulik axborotga ega bulmaydilar, lekin pastrok saviyaga ega bulgan shaxslar uz ishlari tugrisida tula bilimga ega buladilar. Tashkilotda bulayotgan ishlar tugrisida tula axborotga ega bulmaydi.

5.Xozirgi vaktda mamlakatimiz iktisodiy tarakkiyotining birdan-bir samarali yuli - bu bozor munosabatlaridir. Tabiiyki, bu yangi boshkaruv uslubining shakllanishiga olib keladi. Madaniy tarakkiyot darajasi yukori bulgan davlatlarning va bu yunalishda birinchi kadamlar kuyayotgan mustaќil respublikamizning bozor iktisodiyoti davrini taxlil kila turib boshkaruv uslubini tashkiliy-professional xususiyatlarini aniklab beruvchi ba’zi bir gurux belgilarini ajratib kursatish mumkin. (2-chizma)

Birinchi gurux belgilari-bu iktisodiy fikr yuritishning yangi turi bѝlib, bozor iktisodiyoti, ya’ni yangicha iktisodiy munosabatlar erkin tadbirkorlik faoliyati vujudga kelishi bilan boglikdir. Bunday sharoitda raxbarning kul ostidagilar faoliyatiga aralashishi avvalgidan bir oz kamrok buladi.

Ikkinchi gurux belgilari-yangi uslubdagi boshkaruvni vujudga kelishi bilan tavsiflanadi. Bunga boshkaruv mexnati bilan band ishlabilarmon bilimdon raxbarlarni kiritish mumkin. Buning uchun eng avval uz soxasida uta bilimdon, madaniy taraќќiѐt darajasi yukori bulgan rivojlangan davlatlarda tuplangan tajribani uzlashtirgan bozor iktisodiyotini barcha zamonaviy soxalarini, jumladan tadbirkorlik, menejment, marketing, bank ishi, solik va boshkalarni chukur urgangan mutaxassis bѝlishni takozo etadi.

2-CHIZMA