Mustaqil ishi mavzu: raxbarlik uslublari reja

2. Avtoritar uslub- bu yakka xokimlik asosida boshkarishdir, ya’ni xukmronlikni uz kulida ushlab turuvchi va amalga oshiruvchi birgina odam bѝladi. Bunday raxbarlar boshkarish guruxining dikkat markazida va faoliyatida turadi. Barcha xukmronlik uning ќѝlida buladi. U kul ostidagilarni uta passiv, agar kul ostidagilarning fikrini eshitishga tugri kelsa, u buni uz obruyiga putur etkazayapti deb tushunadi. Avtoritar uslubdagi raxbarlarga kuyidagi xislatlar xususiyatlidir: yakka xokimlik bilan karor kabul kiladi;

 ma’muriyatchi, kul ostidagi xodimlarning ishiga doim aralashib turadi;

 barcha katta-kichik muammolarni kul ostidagilar bilan maslaxatlashmasdan, goxida taz’yik utkazish, xukmronlik kilish yuli bilan yakka uzi xal kiladi;

 uz kul ostidagi xodimlarning faoliyati uchun xamma javobgarlikni uz zimmasiga oladi, butun axborotni uzi orkali utkazishga xarakat kiladi;

 jamoa a’zolarining bevosita fikr almashuvini cheklab kuyadi, uzining xatti-xarakatini tankid kilinishiga chidab tura olmaydi, lekin uz kul ostidagi xodimning xatti–xarakatlarini, xulk-atvorini va arzimas nuksonlarini keskin tankid kiladi;

 talabchan, kam gap, uning xodimlar bilan munosabati boshliklarga xos oxangda buladi;

 xodimlarning karashlari muloxazalari, uz fikrlarini yoki takliflarini bildirishlarini yoktirmaydi;

 kul ostidagilar bilan sovuk muomalada buladi, kabulga kiruvchilar uchun kushimcha rasmiyatchiliklar kursatadi. Avtoritar uslubdagi raxbar xodimlarni kamdan - kam xollarda ochiќ chexrada kuzatish mumkin, ularning kѝrinishi doim ish bilan band bѝlgan kishining kiyofasini aks ettiradi. Ularning asosiy belgisi shundaki, ularga bilimi sayoz bulsa xam, itoatkor va suzini ikki kilmaydigan xodimlar yokadi. Avtoritar uslubdagi raxbarlarning salbiy sifati tugrisida kuplab ma’lumot berish mumkin, chunki, ularda tashkilotchilik kobiliyati, boshkaruvning umumiy madaniyati etishmaydi. Avtoritar uslubdagi raxbar uz-uzini idora kilaolmasligi va natijada zolimga aylanishi, ishlovchilarni, inson ќadrini pastga uruvchi bѝlishi mumkin. Lekin, shu bilan bir katorda avtoritar uslubining salbiy tomonlar bilan birga ijobiy belgilarni xam kuzatish mumkin. Masalan, bu uslubdagi raxbarlar dono, bir suzli, ularda kiyinchiliklarni kurkmasdan bartaraf eta oladigan va katta tavakkalchilik talab kiladigan ishlarni ikkilanmasdan amalga oshira oladigan xususiyat bor.

Bunday raxbarlar tez va dadil karorlar kabul kiladilar. Kabul kilingan karorlarni kattik nazorat kilib, bajarilishini ta’minlaydilar. Ular uzlariga ishonadilar va amalda yukori pogonalarga raxbarlik kilishga erishadilar. Demak, bu kabi uslubda ta’sir tezlashadi, bu esa ishlab chikarishda murakkab xolat va sharoitlar yuzaga kelganida kul keladi. Ba’zi xollarda esa bunday uslubdagi raxbarlar kul ostidagilar bilan munosabat madaniyatini tushunib etmasligi, kattik ma’muriyatchilikka aylanishiga olib keladi va jamoaning fikri bilan xisoblashmaslik, jamoaning ishlash kobiliyatiga salbiy ta’sir kursatadi.