Mustaqillik yillarida shahar qurilishi madaniyatıning rivoji Reja: Mustaqillik yillarida zamonaviy arxitektura 2

Qarshi bosh rejasi. Shaharning 2700 yillik yubileyiga tayyorgarlik
ko‘rish va uni o‘tkazish munosabati bilan (2006-yil, oktabr) Qarshi
ayniqsa o‘zgarib ketdi. Me’moriy obidalari, tarixiy inshootlar qayta
tiklandi va ta’mirlandi hamda sport va ta’lim sohasida yirik zamonaviy
majmualar, binolar tiklandi. Dam olish joylari bunyod etildi — bolalar
parki zamonaviy jihoz va dizayn bilan to‘la qayta qurildi, Alisher
Navoiy nomidagi markaziy madaniyat va istirohat bog‘i o‘ziga xos
rejalar bilan qayta tiklandi. Yubiley tantanalari — Qarshining 2700 yillik to‘yi 2006-yilda qurilgan 2800 tomoshabinga m o‘ljallangan «Amfiteatr»da (arxitektorlar S.Sutyagin, A. Zohidov, rassom B. Niyazov, konstruktor A. Braslavskiy va boshq.) o‘tkazildi. «Amfiteatr» majmui bog‘ hududida (Alisher Navoiy nomidagi bog‘) va viloyat hokimiyati m a’muriy binolariga yaqin joyda, Qarshi shahar markazi mufassal rejalashtirishning bosh rejalari va loyihalariga muvofiq joylashtirilgan. Xalq ommasining yirik tomoshagohi o‘laroq Tarix Muzeyi (loyihaviytaklif) bilan majmuada u muhim madaniy-ma’rifiy markazni yuzaga keltiradiki, uning ahamiyati viloyat markazidan ancha tashqariga chiqib
ketadi.Amfiteatr oldidagi bog‘ hududi har ikkala majmua uchun «ochiq
foye» — yozgi istirohatgoh hisoblanadi, Alisher Navoiy nomidagi
bog'ning umumiy landshaft yechimi, ma’muriy binolar, bosh maydonni
«oilali bog1» yangi haykaltaroshlik kompozisiyasi bilan bog‘lovchi
piyodalar sayilgohi birlashib yaxshilab obodonlashtirilmoqda va
ko‘kalamzorlashtirilmoqda.«Amfiteatr»ning hajm-kenglik echim konsepsiyasi mazkur majmuaning shaharsozlik vaziyati, amaliy vazifasi va ijtimoiy ahamiyatidan kelib chiqqan.Qarshi. Amfiteatr, 2006-y. Arxitektorlar S. Sutyagin, A. Zohidov. Umumiy ko‘rinishi, birinchi va ikkinchi qavat tarhlari.
Tom oshabinlarning am fiteatrga joylashuvi majmua uchala
sektorlaridagi har bir o‘rindan sahnaning yaqqol ko‘rinib turishini
ta’minlaydi.«Amfiteatr»ning minbarlari ostida tomoshabinlar uchun xizmat
ko'rsatish xonalari bo'lgan uch vestibyul (uch sektordan har birining
o‘rtasida), chekkadagi sektorlar biqini tom ondan ikki vestibyul
joylashtirilgan, shulardan biri artistlar uchun boMib, artistlar, mashq,
pardozxonalari bilan bog‘lanib ketgan va hokazolar; ikkinchisi esa
xizmatchi vestibyul bo‘lib, unda ma’muriy, texnik va ombor xonalari
joylashgan.Markaziy sektor minbari ostida ikki qahvaxonadan tashqari VIP
mehmonlar uchun xona loyihalashtirilgan, uning alohida eshigi
bo‘lib, «Amfiteatr»ning mehmonlar uchun belgilangan sektoriga
olib chiqadi.Piyodalar va transport kiradigan uch pandusli keng sahna (diametri
30 m) bog‘ tomondan qo‘shaloq ustunli arkli devor bilan qurshalgan,
ustunlar tagidagi hovuzda otilib turuvchi faworalar konsert boshlanishi
oldidan, tanaffus chog‘ida va konsertdan keyin tomoshabinlar u yoqdanbu yoqqa yurganida ishga tushixilib, «parda» hosil qilinadi, (aslida esa
maysazorga almashtirilgan).Arkli devor o‘rtasida sakkiz metrli ochiq joy bor, bu erdan bog‘va sahna yaqqol ko'rinib turadi, sahnadagi tom osha voqealari
orqadagi cheksiz bog‘ manzarasi bilan ulanib, ajoyib kenglik hosil
qiladi (yubiley konsertida postanovkachi rejissyor buni ajoyib tarzda
namoyon etdi).Markaziy sektoming eng baland joyida (+6, 30) ovoz rejissyori va
sahnani yoritish xonasi joylashgan.Har uchala sektoming uzunasi bo‘ylab ro‘paradan yorituvchi chiroqlami, ovoz kuchaytirgich jTihozlarini, teleko‘rsatuvni uzatish postlarini joylashtirish uchun texnik xonalar silsilasi (19,50 belgida)
loyihalashtirilgan edi; xonalar silsilasi ustidan burma soyabon (havo
buzuq vaqtlarda) o‘matilgan, u amfiteatr minbarlari ustidan 15 m va
fasadlar tomonga 4,5 m chiqib turadi. Devor yoqalab saf tortgan uchi yunoncha uslubdagi naqshli bezakdor ustunlar, ikki hashamdor sopol manzara (panno) - u markaziy sektorga olib kiruvchi eshikni qurshab olgan — qizil granitdan yotiq
yo‘llar tortilgan travertin sayqalli sifatli pardoz, ayvonchalaming
mehrobsimon eshiklari, tabiiy marmar qoplamali poydevorlar, devor
tagidan yastanib cho‘zilgan maydon va chamanzorlar (loyihada bu
erda ham faworalar bo‘lishi ko‘zda tutilgandi) butun majmuaga
manzaradorlik va tantanavor tus berib turadi. Ma’lumki, shaharsozlikning zamonaviy tamoyillari Navoiy shahar qurilishida ham o‘z ifodasini topgan.