Mustaqillikning taraqqiyot yo‘li mamlakatimizda fan rivoji uchun keng imkoniyatlar yaratdi

Globallashuv tarafdorlari globalistlar deb ataladi. Kengroq ma’noda «globalistika» atamasi 
globallashuvning turli jihatlari va global muammolarga oid ilmiy, falsafiy, madaniy va amaliy 
tadqiqotlarni, jumladan ularning natijalarini, shuningdek ularni ayrim davlatlar darajasida ham, 
xalqaro miqyosda ham iqtisodiy, ijtimoiy va siyosiy jabhalarda amalga joriy etish borasidagi 
amaliy faoliyatni ifodalash uchun qo‘llaniladi.
Shuni ta’kidlash lozimki, globalistika odatda ilmiy bilimning tabaqalanishi natijasida yoki 
turdosh fanlar tutashgan joyda paydo bo‘ladigan ayrim fanlar qatoriga kirmaydi. Uning vujudga 
kelishi zamirida qarama-qarshi jarayonlar – hozirgi zamon faniga xos bo‘lgan integratsiyalashuv 
jarayonlari yotadi. Globalistika tadqiqotlar va bilishning shunday bir jabhasiki, bu erda turli 
fanlar bir-biri bilan uzviy aloqada, har biri o‘z predmeti va metodi nuqtai nazaridan, 
globallashuvning turli jihatlarini tahlil qiladi, global muammolarni bir-biridan alohida va yaxlit 
tizim sifatida o‘rganib, ularning echimlarini taklif qiladi. 
Globalistika mustaqil ilmiy yo‘nalish va ijtimoiy amaliyot sohasi sifatida 1960-yillarning 
oxirlarida shakllana boshladi, lekin uning paydo bo‘lishi uchun ob’ektiv asoslar ancha oldin 
yuzaga kelgan edi.
 
11-mavzu: Tushunchalarni shakllantiruvchi mantiqiy usullar
Reja: 
1. 
Formal mantiqning predmeti va strukturasi. Mantiq ilmining fanlar tizimidagi o‘rni
2. 
Tafakkurning mantiqiy shakllari. Tushuncha tafakkur shakli sifatida

3. 
Tushunchalar o‘rtasidagi munosabatlar. Tushunchaning mazmuni va xajmi 
4. Sig‘ishadigan va sig‘ishmaydigan munosabatdagi tushunchalar. 
Kelib chiqishiga ko‘ra arabcha bo‘lgan “mantiq” (grekcha–logos) atamasi «fikr», «so‘z», 
«aql», «qonuniyat» kabi ma’nolarga ega. Uning ko‘pma’noligi turli xil narsalarni ifoda qilishda 
o‘z aksini topadi.
Xususan, mantiq so‘zi, birinchidan, ob’ektiv olam qonuniyatlarini (masalan, «ob’ektiv 
mantiq», «narsalar mantig‘i» kabi iboralarda), ikkinchidan, tafakkurning mavjud bo‘lish 
shakllari va taraqqiyotini, shu jumladan, fikrlar o‘rtasidagi aloqadorlikni xarakterlaydigan qonun-
qoidalar yig‘indisini (masalan, «sub’ektiv mantiq» iborasida) va uchinchidan, tafakkur shakllari 
va qonunlarini o‘rganuvchi fanni ifoda etishda ishlatiladi. 
Mantiq ilmining o‘rganish ob’ektini tafakkur tashkil etadi. «Tafakkur» ham arabcha so‘z 
bo‘lib, o‘zbek tilidagi «fikrlash», «aqliy bilish» so‘zlarining sinonimi sifatida qo‘llaniladi. 
Tafakkur bilishning yuqori bosqichidir. Uning mohiyatini yaxshiroq tushunish uchun bilish 
jarayonida tutgan o‘rni, bilishning boshqa shakllari bilan bo‘lgan munosabatini aniqlab olish 
zarur.