Mustaqillikning taraqqiyot yo‘li mamlakatimizda fan rivoji uchun keng imkoniyatlar yaratdi

SHAXSNING AXLOQIY MADANIYATI-  individ tomonidan axloqiy ong orqali jamiyat 
madaniyatini idrok etish darajasi; axloq talablari inson xatti-harakatlari jamiyatning 

---

37 
shakllantiruvchi ta’siri ostida qay darajada chuqur va uyg‘un ekanligi ko‘rsatkichidir. Turli 
omillar ta’siri ostida: hayotiy tajriba va tarbiya; bilim va san’at shaxs jamiyatning axloqiy 
madaniyati yutuqlarini turli darajada o‘z ongi va xatti-harakatlarida jamlaydi.
Shaxsning axloqiy madaniyati murakkab dastur bo‘lib, o‘z ichiga insoniyatning shunday 
tajribasini oladiki, unga ko‘ra inson an’anaviy vaziyatlarda axloqan ish yuritadi, hamda ongning 
ijodiy elementlarini –axloqiy aql, intuitsiyani ham o‘z ichiga oladi va ular yordamida muammoli 
vaziyatlarda ahloqiy qarorlar qabul qila oladi.
Shaxsning axloqiy madaniyatini shakllantirishdan maqsad-an’anaviy va ijodiy 
elementlarning optimal uyg‘unligiga erishish, shaxsning aniq bir tajribasini jamoatchilik 
axloqining barcha boyliklari bilan birlashtirishdir. 
Shaxsning axloqiy madaniyati - elementlarining yaxlit tizimi bo‘lib, etik fikrlash 
madaniyati (axloqiy mulohaza yuritish qobiliyati, etik bilimlardan foydalana olish, yaxshilik va 
yomonlikni ajratish, yuzaga kelgan vaziyatning o‘ziga xos xususiyatlariga axloqiy me’yorlarni 
qo‘llay bilish va hakozalar)ni qamrab oladi. O‘z ichiga yana tuyg‘ular madaniyatini, insonning 
“axloqiy rezonansga” qobilligini, hamdardligini va jonkuyarligini; axloqiy tajribada his-tuyg‘u va 
o‘ylarning amalga oshirilish qiyofasini, ularning kundalik hayotda xatti-harakat me’yoriga 
aylanib borish darajasini xarakterlovchi xulq-atvor madaniyati; shakllarni reglamentlovchi 
qoidalarga qay darajada amal qilish sifatidagi etiketni, muloqotda shaxsning o‘zini tuta bilishini 
oladi.
Xulosa qilib aytganda, shaxsning axloqiy madaniyati - umumiy axloqiy tamoyillarni 
bilish, ularni chuqur his etilgan qarashlariga aylantirish, xatti-harakatlarning eng munosib 
shaklini qo‘llay bilishdir. Uning har bir elementini o‘zlashtirish shaxsning axloqiy madaniyati 
mustahkamligini shakllantirishga yordam beradi.