Mutaxassislarini qayta tayyorlash va malakasini oshirish instituti pedagogika va psixologiyasi

6-muhim ma’lumot. Suitsidentlar, odatdagidek, psixik sog’lom shaxslar. 
Odatdagidek, 
o’zini o’ldirishga urinayotgan o’smirlar psixik nosog’lom 
hisoblanmaydilar va o’zlariga nisbatan xavfni tasavvur qilib ko’radilar. Ko’pincha, 
ular og’ir emotsional ixtiloflar ta’sirida bo’ladilar, qisqa vaqt ichida o’z jonlariga 
qasd qilishni o’ylaydilar. Yoshlarning ko’p qismini miya faoliyatida jiddiy ximik va 
fizik buzilishlar kuzatilgan, shu sababli uzoq vaqt davomida ularning qilmishlari 
noadekvatligi bilan ajralib turadi. 
Psixik nosog’lom odamlar, ko’pincha, o’zlarini o’ldiradilar. Kayfiyatning 
birdan tushib ketishi va noadekvat xulq-atvor ularning hayotini azobga qo’yadi, 
shuningdek, sening do’stlaring va tanishlaringning aksariyati bu kategoriyaga 
kirmaydi. 
7-muhim ma’lumot. Kim suitsid haqida gapirsa, suitsidga qo’l uradi. O’nta 
o’zini o’ldirmoqchi bo’lgan o’smirdan 7 tasi o’z rejasini bo’lishadi. Shuning uchun 
aksariyat suitsid haqida gapirayotgan o’smirlar hazillashmaydilar. Bizda ulardan 
“qo’l siltash” odat tusiga kirgan. “Hazillashyapti” deymiz yoki “O’zicha qiliq 
qilyapti” yoki “E’tibor qozonish uchun bu gaplarni aytyapti”, deb o’ylaymiz. 
Do’stingning hayoti bilan hazillashma, o’lim haqida gapiryaptimi, demak bu jiddiy. 
8-muhim ma’lumot. Suitsid – bu faqat e’tiborni qaratish usuli emas. 
Ko’pincha, do’stlar va ota-onalar o’smirning “Men o’zimni o’ldirishni istayman”, 
degan so’zlariga e’tiborsiz bo’ladilar. Ular uchun o’smir o’ziga e’tibor qaratishni 
istayotgandek tuyuladi. 
Agarda sening tanishing o’z joniga qasd qilishini aytdimi, demak, aslida ham 
o’ziga e’tibor qaratmoqchi. Bu bilan u hazillashmayapti. Qanaqa hazil bo’lishi 
mumkin. Agar sen haqiqiy do’st bo’lsang, nima uchun u o’ziga e’tibor qaratmoqchi 
ekanligini mulohaza qilib ko’rmagansan ham. Buning o’rniga do’stingning gaplariga 
e’tibor ber, nimaga tayanib, suitsid haqida gapirganini muhokama qilma. 
Shulardan kelib chiqib, do’sting o’z joniga qasd qilish haqida gapirdimi, 
demak, uning hayoti yaxshi emas. Demak u chorasizlikdan bu qadamni tashlashga 
qaror qilgan. Hattoki, u o’ziga e’tibor jalb qilayotgandek ko’rinsa ham, bu noodatiy 

---

100 
xulq-atvor uning boshiga kulfat tushganidan dalolat beradi. Unda nimadir yuz bergan. 
Eng yaxshisi, uni tinglab, uning tahdidlariga jiddiy e’tibor berish kerak.